است که روحتان خضوع پیدا کند. پس ما یک چنین آیاتی در قرآن داریم که در آنها تعبیر «سبّح» یا «یسبّح» به کار رفته است.

بعضی آیات دیگر داریم که در آن آیات، مطلب به شکل دیگری بیان شده است؛ مثلًا بیان شده که جمادات یا نباتات و یا حیوانات با فلان مقام مقدس معنوی الهی در تسبیح و حمد خدا هماهنگی میکردند. قرآن در سوره مبارکه «ص» درباره داود پیغمبر چنین میگوید: وَ اذْکرْ عَبْدَنا داودَ ذَا الْایدِ انَّهُ اوّابٌ [1] یاد کن بنده ما داود نیرومند را، او بسیار بازگشتکننده به خدا بود، یعنی از غیر خدا بریده و به خدا پیوسته بود [2].

بعد درباره داود میگوید: انّا سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ یسَبِّحْنَ بِالْعَشِی وَ الْاشْراقِ. وَ الطَّیرَ مَحْشورَةً کلٌّ لَهُ اوّابٌ [3] کوهها را مسخّر کرده بودیم، هر صبحگاهان و شامگاهان که داود خدای خودش را تسبیح میکرد، این کوهها و مرغها با داود همآواز بودند و تسبیح خدا میگفتند.

از جمله [آیات تسبیح و تحمید] همین آیات [سوره نور است] که باز نظیرش در قرآن هست. در اینجا مخاطبْ شخص پیغمبر اکرم است، میفرماید: الَمْتَرَ انَّ اللَّهَ یسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِی السَّمواتِ وَ الْارْضِ آیا ندیدی [4] تسبیح هرکه در آسمانها و هرکه در زمین است؟ «هرکه در زمین است» را

[1]. ص/ 17.

[2]. داود از پیغمبران بنیاسرائیل است. یهود به داود و سلیمان رنگ یهودیگری دادهاند و اینها را پادشاهان دنیایی و- العیاذباللَّه- شهوتپرست معرفی کردهاند، ولی قرآن اینها را به آن مقامی که شایسته است توصیف کرده.

[3]. ص/ 18 و 19.

[4]. بعضی مفسرین «الَمْتَرَ» را «الَمْ تَعْلَمْ» معنی کردهاند و خواستهاند آن را به غیر پیغمبر تعمیم بدهند، ولی بعضی دیگر میگویند معنی «الَمْتَرَ» همان «ندیدی» است و مخاطب هم همان شخص پیغمبر است.