روزه، زکات، خمس، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولّی و تبرّی. اما اهل سنت خمس را جدا ذکر نمیکنند بلکه آن را از فروع جهاد به شمار میآورند. چطور شده که در این مسئله این مقدار تفاوت پیدا شده است؟ بستگی دارد به تفسیر همین آیه. ائمه ما به ما اینطور گفتهاند که در این آیه ما غَنِمْتُمْ یعنی آنچه که بهره میبرید، آن چیزی که مفت و مجانی به دست شما میرسد. غنائم جنگی یکی از موارد آن است نه اینکه منحصر به آن باشد. قبلًا راجع به کلمه غَنِمْتُمْ صحبت کردیم، هم از آیه قرآن دلیل آوردیم که این ماده اعم است از غنیمت جنگی، و هم از حدیث نبوی شاهد آوردیم، و هم از امثله سائر در میان عرب. همینقدر که کلمه غَنِمْتُمْ را به معنی «اسْتَفَدْتُمْ» گرفتیم- یعنی از هر فایدهای که نصیب شما میشود باید یک پنجمش را بدهید دایره خمس عجیب وسعت پیدا میکند.

موضوع دیگر در مورد کلمه لِلَّه است. شیعه میگوید در اینجا شش سهم است که یک سهم آن به نام خداست. اهل تسنن میگویند مگر خدا هم میخواهد برایخودش سهمی ببرد و مصرف کند؟ شیعیان جواب میدهند: معنی اینکه یک سهم به نام خدا باشد این نیست، همچنانکه معنی اینکه یک سهم به نام پیغمبر باشد این نیست که پیغمبر برای شخص خودش مصرف کند. این سه سهم که به نام خدا و پیغمبر و امام [1] است در واقع یعنی سهامی که باید صرف مصالح عمومی بشود، و اساساً این یک اصطلاحی است در قرآن که هرچیزی که راه خصوصی و فردی برای مصرف آن نباشد، راه

[1]. در اینجا «ذیالقربی» از نظر ما شیعه یعنی امام.