وَ اخَرُ مُتَشابِهاتٌ [1].

آیات قرآن را تقسیم میکند به آیات محکم و آیات متشابه. بعد آیات محکم قرآن را امّ الکتاب (مادر کتاب) مینامد. به این اعتبار اینها را آیات مادر میخواند که اینها توضیح دهنده و تفسیر کننده آیات دیگر است. آیات متشابه یعنی آیاتی که [در آنها] حقیقتی به یک صورت کلی بیان شده است که این حقیقتِ به صورت کلی را به شکلهای مختلف میشود توضیح و تفسیر کرد، تا ما چگونه تفسیر کنیم. این چگونگی را با آیات مادر باید به دست آورد. تعبیر خیلی خوبی است که خود قرآن «آیات مادر» تعبیر میکند. حالا ما برای این مطلب مثالی از همین مسئله «ما نحن فیه» ذکر میکنیم تا هم مطلب خودمان را توضیح داده باشیم و هم آن آیه را درست برای شما روشن کرده باشیم.

در سراسر قرآن عموم مشیت الهی به چشم میخورد. قرآن یک کتاب توحیدی عجیبی است، یعنی همیشه بشر را از شرک دور میکند و این را که کسی خیال کند در عالم حادثهای رخ میدهد که از علم یا قدرت و یا مشیت خدا بیرون باشد هرگز نمیپذیرد. این است که میبینیم عبارت «مَنْ یشاءُ» یا «ما یشاءُ» (آنچه خدا بخواهد) در قرآن زیاد به چشم میخورد. جز آنچه خدا بخواهد چیز دیگری در عالم واقع نمیشود. یک مسلمان اگر به قرآن اعتقاد دارد باید اینطور معتقد باشد که چیزی که خدا نخواهد در عالم واقع نمیشود، پس

[1]. آلعمران/ 7.