نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 470
بیدانش بود تا مورد تکفیر و توهین آنان قرار نگیرند؛ در حالی که این جنبه از قرآن یکی از مهمترین جوانب اعجاز قرآن است و اگر دانشمندان اسلامی از روز نخست، آزادانه در این وادی گام مینهادند، هر آینه میدیدند قرآن، حاوی مکنونات و اسرار علمی فراوان است که هر یک دلیلی روشن بر اعجاز این سخن الهی است و نیز ثابت میشد که قرآن چگونه با پیشرفت زمان و گسترش دانش همگام و همساز است. از این گذشته میدیدند که قرآن پیش از این، به آنچه امروز به نام علم کشف شده، اشاره کرده است؛ مثلا دانشمندان جدید، هسته نخست آفرینش جهان را کشف کرده و با نام اثیر (اتر که همان سدیم است) از آن یاد کردهاند که چیزی جز گاز فشرده نیست و در قرآن به صراحت از آن یاد شده است: «ثُمَّ اسْتَوی إِلَی السَّماءِ وَ هِیَ دُخانٌ». [1] همچنین کشف کردهاند که تمامی موجودات در حرکت دائمند و در قرآن آمده است: «وَ کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ». [2] درباره منظومه شمسی که [در دانش جدید ثابت کردهاند] تودهای به هم پیوسته بوده، سپس از هم جدا گشتهاند قرآن میگوید: «أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ کانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما». [3] درباره مواد ترکیبی طبیعت که اختلاف آنها بر اثر اختلاف در نسبت عناصر موجود در آنهاست، قرآن چنین میگوید: «وَ کُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ». [4] در این کتاب از این قبیل مطالب که برخی پذیرفتنیاند و برخی نه، بسیار یافت میشود. البته کوشش مؤلّف در حدّ توان و درک وی ستودنی است.
3. الهیأة و الإسلام
تألیف علّامه زمان سید هبة الدین شهرستانی (متوفای 1386) که با عنوان «نابغه عراق» شهرت یافت. او رسالهای در علم هیأت و کیهانشناسی بر طبق آنچه در قرآن و حدیث آمده است تألیف کرد که در آن از نظریات دانشمندان پیشین و هیأت
[1] فصلت 41: 11. [2] «و هر کدام در سپهری شناورند». یس 36: 40. [3] «که آسمانها و زمین به هم پیوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختیم». انبیاء 21: 30. [4] «و هر چیزی نزد او اندازه معینی دارد». رعد 13: 8.
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 470