نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 408
واژگان سره و اصیل به کار رفته در این تفسیر
از جمله ویژگیهای این تفسیر ارزشمند که ارزش ادبی آن را میرساند، به کار بردن واژگان سره و اصیل فارسی در آن است که نشان دهنده توان ادبی و گستره آگاهی وی بر زبان فارسی کهن است؛ گرچه برخی از این واژگان، امروزه مهجور افتاده است یا نامأنوس مینماید. در اینجا، نمونههایی از آن را میآوریم: در ذیل آیه «بَلی مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ» [1] درباره حضرت موسی آمده است که هم مخلص بود و هم مخلص (به کسر لام و فتح آن): «مخلص آنگاه بود که کار نبوت وی در پیوست و نواخت احدیت به وی روی نهاد؛ و مخلص آنگاه شد که کار نبوت بالا گرفت و به حضرت عزت بستاخ شد». [2] در اینجا سه واژه ناب به کار برده؛ که ورزیدگی او را در ادبیات میرساند: 1. «در پیوست» یعنی امر نبوت او استحکام یافت. 2. «نواخت احدیت» یعنی نوای احدیّت. 3. «بستاخ شد» یعنی شناخت او کامل گشت و جرأت یافت. در تفسیر سوره حمد چنین آورده است: «بنده من مرا به بزرگواری و پاکی بستود؛ بنده من پشت وامن داد و کار وامن گذاشت، دانست که به سر برنده کار وی مائیم». [3] «پشت وامن داد» یعنی به من تکیه نمود و مرا پشتوانه خود دانست. «به سر برنده» یعنی به پایان رساننده. در ص 5 نیز «شکافته» به معنای «مشتق» آمده. در ص 11 «بیوسیدن» به معنای «امید داشتن» آمده است: به هر چه بیوسند رسند. ص 17: «فرا» به معنای «به»: «در خبر است که مصطفی فرا ابن عباس گفت» یعنی به او گفت. ص 96: «گاز» به معنای «بناء» در ترجمه «وَ السَّماءَ بِناءً» [4] میگوید: «و آسمان گازی
[1] بقره 2: 112. [2] کشف الاسرار، ج 1، ص 329. [3] همان، ص 3. [4] بقره 2: 22.
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 408