ابو السعود محمد بن محمد بن مصطفی عمادی (متوفای 982) از علمای ترک نژاد و از ملازمان سلطان سلیمان قانونی- خلیفه عثمانی- است. او منصب قضاوت را به دست گرفت و در سال 952 مفتی دیار خود گشت. ابو السعود فردی تیزهوش، پر حافظه، سریع الانتقال و مسلط بر نوشتن به زبانهای عربی، فارسی و ترکی بود و همین تسلط وی به زبانهای مختلف به وی امکان داد تا نسبت به بسیاری از آثار و کتب اطلاع حاصل نماید. وی ابتدا تفاسیر «کشاف» و «بیضاوی» را تدریس مینمود و به آنها علاقه وافر داشت و بر همین اساس تفسیر خود را به همان سبک و روش با مختصر تغییری نگاشت. به هر حال، تفسیر وی از بهترین تفاسیر در زمینه نکات ادبی و بلاغی و در نهایت زیبایی سبک و حسن بیان است و به همین علت در بین اهل علم شهرت زیادی یافت و بسیاری از علما آن را از بهترین تفاسیر دانستند. کسی که به مطالعه این تفسیر میپردازد در آن، لطایف و نکات و دقایق و اشارات زیادی مییابد. میانهرو، و از اطناب مملّ و ایجاز مخلّ اجتناب جسته است. از ویژگیهای این تفسیر این است که از ذکر اسرائیلیات پرهیز نموده است؛ اگر هم از آنها یادی میکند به ضعف و سستی آنها اشاره مینماید و منشأ بطلان آن را بیان میکند؛ همان طور که در داستان هاروت و ماروت این گونه عمل کرده و افسانههای اسرائیلی را در این داستان، تکذیب کرده است و از این رو، در این خصوص رساله مخصوصی نگاشته و جهات ضعف آن را بر شمرده است؛ و در عین حال نتوانسته کاملا خود را از چنگال اسرائیلیات برهاند؛ مثلا در داستان داوود و اوریا، خرافاتی را که در این مورد حکایت شده است نقل مینماید. او گمان میکند که در شریعت داوود آن کار جایز بود [1] و بدین ترتیب بدون هیچ دلیلی آن را توجیه میکند. وی اشعری مسلک بود و آیات را در سایه همان مکتب تفسیر میکرد.