تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 194

از ابن تیمیه پرسیدند: از تفاسیر زمخشری و قرطبی و بغوی کدامیک به کتاب خدا و سنت پیامبر نزدیکتر است؟ پاسخ داد: سالمترین آنها از حیث بدعت و احادیث ضعیف، تفسیر بغوی است که گرچه خلاصه تفسیر ثعلبی است، بغوی احادیث جعلی و بدعت‌آمیز آن را حذف کرده است. [1]
ابن تیمیه در «مقدمة فی أصول التفسیر» می‌گوید: «تفسیر بغوی، خلاصه تفسیر ثعلبی است؛ جز آنکه [بغوی تفسیر خود را از آوردن احادیث جعلی و آراء بدعت‌آمیز مصون داشته است». [2]
علاء الدین علی بن محمد بغدادی معروف به خازن (متوفای 725) که تفسیر بغوی را تلخیص کرده است، علّت انتخاب خود را چنین بیان می‌کند: «زیرا کتاب «معالم التنزیل» نوشته علّامه جلیل، عالم کامل، احیاکننده سنت، قدوه و پیشوای امّت، ابو محمد حسین بن مسعود بغوی، جزو بهترین و ارزشمندترین تألیفات در تفسیر بود. [این کتاب،] جامع آراء صحیحه، عاری از شبهه و تحریف و آراسته به زیور احادیث نبویّه و احکام شرعیّه بود و در شیواترین عبارات و زیباترین اسلوب شکل گرفته بود ... از این رو خواستم تا از گوهرهای تابناک آن بهره فراوان ببرم ...». [3]
استاد عبد الرزاق مهدی- محقق دار احیاء التراث العربی بیروت- در مقدمه تفسیر بغوی می‌گوید: «این تفسیر از شیواترین کتب تفسیری به شمار می‌رود؛ نثر آن روان و منسجم است و متضمن احادیثی است که سند همه آنها صحیح یا حسن است». [4]
استاد محمد حسین ذهبی می‌گوید: «روی هم رفته، این تفسیر، بهترین و سالمترین تفسیر نقلی است که در دسترس اهل علم قرار دارد». [5]

[1] عجیب است! خود او درباره تفسیر بغوی و مقایسه آن با تفسیر شاگردش واحدی نیشابوری، گفته است:
«لکن الثعلبی فیه سلامة من البدع ...؛ اما تفسیر ثعلبی، [تا حدودی از بدعت دور است». فتاوای ابن تیمیه، ج 2، ص 193. ر. ک: ذهبی، التفسیر و المفسرون، ج 1، ص 233 و 236. در پیوست مقدمه نیز این سؤال و جواب آمده است، ص 56 و 57.
[2] مقدمة فی اصول التفسیر، ص 32. با آنکه وی همانجا (یک سطر پیش از آن) از سلامت و متابعت ثعلبی از سلف سخن گفته است.
[3] مقدمه تفسیر خازن، ص 4- 3، بیروت، دار الکتب العلمیه.
[4] مقدمه محقق، ص 10.
[5] ذهبی، التفسیر و المفسرون، ج 1، ص 238.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 194

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست