تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 79

«کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ» [1]. نیز پیامبر گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله فرموده است: «قرآن دارای ظاهری و باطنی است؛ ظاهر آن حکم و باطنش علم است؛ ظاهرش آراسته و باطنش عمیق است؛ شگفتی‌های آن بی‌شمار و تازه‌هایش جاوید و پایدار است، پس بر انسان است که بصیرت خویش را به جولان وا دارد تا این صفات را عیان ببیند و سعی کند بیندیشد؛ زیرا اندیشیدن مایه حیات قلب دانایان است» [2].
علامه فیلسوف، ابن رشد اندلسی می‌گوید که دین در تعلیمات و برنامه‌های موفق خود راهی پیموده تا موجب بهره‌مندی عموم مردم باشد و دانشمندان نیز به آن گردن نهند، بنابراین گاه در قرآن تعابیری به کار برده شده که هر دو گروه آن را می‌فهمند، با این تفاوت که عامه مردم به ظاهر مثال توجه می‌کنند؛ لذا از «ممثّل له» تصویری مشابه «ممثّل به» به دست می‌آورند تا بدان قانع گردند. اما دانشمندان به حقیقتی که در قالب مثال آمده پی می‌برند. [3]
در آینده از روش قرآن و شیوه‌های بیان آن- در فصلی جداگانه- سخن خواهیم گفت. اکنون به ذکر چند مثال از قرآن به عنوان گواه راستی سخنان علامه طباطبایی می‌پردازیم:
خداوند می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ» [4]. این آیه خطابی است فراگیر که تمامی گرویدگان به دین را به ایمان واقعی و لبیک گفتن به ندای اسلام- چه در مقام اعتقاد و چه در مقام عمل و تسلیم محض در مقابل شریعت- فرا می‌خواند؛ زیرا ایمان واقعی و تسلیم محض خداوند بودن، موجب حیات قلب و آرامش درونی و به دست آوردن لذت‌ها است، ولی آنکه از مسیر دین منحرف و با

[1] « [این کتابی مبارک است که آن را به سوی تو نازل کرده‌ایم تا در [باره آیات آن بیندیشند و خردمندان پند گیرند». ص 38: 29.
[2] تفسیر المیزان، ج 1، مقدمه، ص 10. کافی، ج 2، ص 599.
[3] ابن رشد، رساله «الکشف عن مناهج الأدلة»، ص 97.
[4] «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون خداوند و پیامبر، شما را به چیزی فرا خواندند که به شما حیات می‌بخشد، آنان را اجابت کنید، و بدانید که خدا میان آدمی و دلش حایل می‌گردد، و هم در نزد او محشور خواهید شد». انفال 8: 24.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 79

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست