تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 76

سر در گمی ساخته، او را از واقعیت دور می‌سازد؛ زیرا کلام خداوند افاضاتی بی‌مانند است که از ناحیه ذات مقدس او صادر می‌شود. چنان که می‌فرماید: «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ» [1] و «لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ» [2] و «سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یَصِفُونَ» [3]، و همین موجب شده است که آگاهان در درک مفاهیم قرآن تنها به فهم متعارف و عادی اکتفا ننمایند، بلکه به خود اجازه دهند تا برای درک حقایق قرآن، پای بحث‌های علمی را به این میدان باز کنند و اقدام به اجتهاد نمایند.
در این راستا دو شیوه بحث وجود دارد: نخست آنکه به صورت مستقل، مسأله مطرح شود و مورد بحث‌ها و کاوش‌های دقیق علمی و فلسفی قرار گیرد، و نتیجه آن به عنوان نظریات مسلم و گاه فرضیات مظنون یا مشکوک، بر آیات تحمیل گردد و ادعا شود که مراد آیه مبارکه همین مطلب است، که این شیوه را، قرآن کریم مردود می‌شمارد.
دوم آنکه قرآن را به خود قرآن تفسیر نماییم و معنای آیه یا توضیح آن را با تدبر در آیات مشابه به دست آوریم، که این شیوه، مورد پسند قرآن است؛ زیرا قرآن همان طور که امیر مؤمنان علیه السّلام می‌فرماید: «بخشی از آن توسط بخش دیگر گویا می‌گردد و گواه صدق هر یک از آیات قرآن در دیگری نهفته است» [4]. خداوند می‌فرماید: «وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‌ءٍ» [5].
پس از ساحت قدس قرآن به دور است که «تبیان همه چیز» باشد، ولی روشنگر خودش نباشد. قرآنی که خداوند نازل فرموده تا هدایتگر مردم، و چراغ راه آنان، و بیانگر مبهمات، و میزان سنجش نیک و بد باشد، چگونه ممکن است توان راهنمایی مردم به درک مفاهیم خویش را نداشته باشد یا از ارشاد انسان به سوی دلایل روشن خود، خودداری کرده باشد؟ مگر خداوند خودش وعده نداده است:

[1] «چیزی مانند او نیست». شوری 42: 11.
[2] «چشم‌ها او را در نمی‌یابند و اوست که دیدگان را در می‌یابد و او لطیف آگاه است». انعام 6: 103.
[3] «خدا منزّه است از آنچه در وصف می‌آورند». صافات 37: 159.
[4] نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 133.
[5] «این کتاب را که روشنگر هر چیزی است بر تو نازل کردیم». نحل 16: 89.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 76

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست