نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 382
است». عبد الرحمان (و در نسخهای عبد اللّه) از پدرش زید بن اسلم از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که رسول خدا صلّی اللّه علیه و اله فرمود: «در پی دانش بودن بر هر مسلمانی واجب است. آگاه باشید که خداوند جویندگان علم را دوست دارد» [1]. و شیخ به همین دلیل، او را در زمره راویان امام صادق علیه السّلام آورده است. [2] استاد بزرگوار آیت اللّه خویی رحمه اللّه بعید میداند که زید آزاد شده عمر باشد و در عین حال حضرت صادق علیه السّلام را هم درک کرده باشد. [3] ولی زید در سال 136 درگذشت [4] و دوران امامت امام صادق علیه السّلام بعد از وفات پدرشان امام باقر علیه السّلام از سال 114 تا آخر سال 148 بوده است. برخی بر زید خرده گرفتهاند که در بسیاری از موارد قرآن را تفسیر به رأی کرده است. ذهبی میگوید: «ابن عدی تنگ نظری کرده که او را در کتاب «کامل» در زمره ضعفا آورده است چه اینکه او ثقه و حجت است. حمّاد بن زید میگوید: در مدینه بودم (در میان گروهی که) درباره زید بن اسلم سخن میگفتند. عبیداللّه بن عمر به من گفت: تنها ایراد او این است که قرآن را تفسیر به رأی میکند» [5]. مالک میگوید: «زید از پیش خود سخن میگفت؛ و چون برمیخاست کسی را جرأت رویارویی با او نبود. احمد او را توثیق کرده است» [6]. آری، این خرده گیری نظیر همان است که بر حسن بصری گرفته و گفتهاند که او مرسلات زیادی دارد و ایراد بر او همان ایراد است. [7] [1] همان، ج 1، ص 30. [2] رجال طوسی، ص 197، شماره 22. [3] معجم رجال الحدیث، ج 7، ص 335، شماره 4833. [4] تهذیب التهذیب، ج 3، ص 396. [5] میزان الاعتدال، ج 2، ص 98، شماره 2989. [6] خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص 127. [7] او از روی شایستگی از منبع اصیل سخن میگفت و دیگران که بیگانه بودند میپنداشتند او از خود میگوید و تفسیر به رأی مینماید!
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 382