نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 381
بوده است». خطیب بغدادی- چنان که در شرح حال مشایخ خود آورده- از آن تفسیر استفاده کرده است. شوّاخ میگوید: «طبری بیش از (300) مورد از آن تفسیر استفاده کرده و شاید تمام تفسیر او را به سند زیر آورده باشد: بشر بن معاذ از یزید بن زریع از سعید از قتاده. ثعلبی بنابر آنچه که در «الکشف و البیان» آورده، غیر از این سند، دو سند دیگر هم برای این کتاب معرفی کرده است» [1].
28. زید بن اسلم
ابو اسامه عدوی مدنی، فقیه، مفسر و یکی از بزرگان بوده است. او آزاد شده عمر بود که بر مدارج ترقی صعود نمود، و دانشمندی برجسته شد و در زمره تابعان درآمد. در مسجد مدینه حلقه درسی داشت که عده کثیری از فقها- که گاهی به چهل نفر هم میرسیدند- در آن شرکت میجستند. ذهبی میگوید: زید کتاب تفسیری دارد که عبد الرحمان- پسرش- از او روایت میکند و در زمره نیکان علما به شمار میرود. ابن عجلان آورده است: هیبت احدی چون هیبت زید بن اسلم مرا نگرفت. [2] ابن حجر میگوید: «نزد عدهای از جمله علی بن الحسین علیه السّلام کسب فیض نمود- و نیز نقل میکند:- یعقوب بن شیبه گفته است: او مورد اطمینان و فقیه و دانشمند و آگاه به تفسیر قرآن بود» [3]. ابو جعفر طوسی او را از اصحاب امام سجاد علیه السّلام برشمرده و گفته است: «او با حضرت نشستهای بسیاری داشت» [4]. از امام باقر و امام صادق علیهما السّلام نیز نقل حدیث کرده است. پسرش عبد الرحمان از او از عطاء بن یسار از امام باقر علیه السّلام روایت کرده که رسول خدا صلّی اللّه علیه و اله فرمود: «کلّ مسکر حرام، و کلّ مسکر خمر؛ [5] هر مست کنندهای حرام است و هر مست کنندهای خمر
[1] معجم مصنفات القرآن الکریم، ج 2، ص 163، شماره 999. تاریخ التراث العربی، مجلد اول، ج 1، ص 76- 75. [2] داوودی، طبقات المفسرین، ج 1، ص 177- 176، شماره 175. ابن حجر، تقریب التهذیب، ج 1، ص 272. [3] تهذیب التهذیب، ج 3، ص 395 و 396، شماره 728. [4] رجال طوسی، ص 90، شماره 5. [5] کافی، ج 6، ص 408، شماره 3.
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 381