جهت ميباشد و الّا نام اصليش بديع بوده است، خودش نيز قرآنى با همين خط نسخ نوشته و سر سوره‌ها را با خط كوفى و محقّق و ريحانى بنگاشت. چنانچه فوقا در شرح حال ابن مقله حسن اشاره شد بروايتى نخستين كسى كه خط نسخ را اختراع كرده و كوفى را بدان مبدل ساخت او بوده است. بهرحال بعد از زمان ابن مقله هم، خطّاطين ديگر ظهور يافته و بتكميل و تزيينات خطوط مذكوره صرف اوقات نمودند و بعضى باختراع خطوط ديگرى نيز مثل خط شكسته و نستعليق موفق آمدند. ناگفته نماند كه نسبت اختراع خطوط مذكوره بابن مقله با آن‌همه شهرتى كه دارد محل ترديد بوده و محتاج بتحقيق و تتبّع زايد ميباشد و از فهرست ابن النديم هم موجود بودن خط رقاع و محقّق و بعضى از خطوط هفت‌گانه مذكوره در زمان امويّه و اوائل عباسيّه استكشاف ميشود.

ابن مقله علاوه‌بر كمالات متنوعه كه داشته عاقبت در اثر وفور دانش و حسن تدبير، متصدى وزارت سه خليفه مقتدر باللّه و قاهر باللّه و راضى باللّه عباسى هم گرديد. در خلال اين احوال بعزل و تبعيد و مصادره اموال و بعضى از وقايع ناگوار ديگر مصادف و بدتر از همه، عاقبت الامر دست راست و زبانش نيز بريده شد و در سال سيصد و بيست و هشتم يا سى‌ام هجرت درگذشت و از اشعار او است كه در حبس گفته است:

اما لفظ مقله نام جدّ صاحب ترجمه و يا بنوشته بعضى لقب مادرش بوده كه پدرش او را در كودكى بخطاب يا مقلة ابيها مخاطب ميداشته است تا متدرجا لقب وى گرديد بلكه گاهى شوهر او را نيز كه پدر صاحب ترجمه است مقله ميگفته‌اند.

(ص 288 ج 2 مه و 173 ج 2 كا و 28 ج 9 جم و 90 هب و سطر 2 ص 347 ت و 209 فع و 90 پيدايش خط و خطان و غيره)

ابن مقنع‌

همان ابن مقنع مذكور است كه احمد رفعت حرف فا را اشتباها نون نوشته است.