محترم بود، بامر هارون الرشيد اغلب كتب قديمه يونانى را بعربى ترجمه كرده و علم تشريح را در زمان خود بدرجه كمال رسانيد. بعد از هارون، مأمون و معتصم و واثق و متوكل عباسى را نيز بسمت طبابت خدمت كرده و تأليفات او است:

1- جواهر الكلم 2- دفع ضرر الاغذية 3- علاج النساء اللاتى لا يحبلن 4- المشجر الصغير 5- المشجر الكبير و غير اينها و در سال دويست و چهل و سيّم هجرت درگذشت.

(ص 32 ج 2 مه و 411 ف و 216 ج 2 ع و غيره)

ابن ماكولا- على بن هبة اللّه‌

- بن على بن جعفر عجلى، مكنّى به ابو نصر، ملقّب به سعد الملك يا امير سعد الملك، معروف به ابن ماكولا، نسبش به ابو دلف قاسم بن عيسى عجلى سابق الذكر موصول و از اكابر حفّاظ محدّثين و ادباى قرن پنجم هجرت ميباشد كه ببلاد بسيارى سياحت، با اكابر هرطبقه ملاقات، از مشايخ و اكابر شام و عراق و خراسان و غيره احاديث بسيارى استماع كرده و تكميل مراتب علميّه نمود. مصنّفات بسيارى دارد:

1- الاكمال فى المؤتلف و المختلف فى اسماء الرجال كه اسامى مشتبهه بسيارى از اعلام و رجال حديث را با ضبط حركات و رفع اشتباه و التباس آنها جامع، در غايت جودت و محل اعتماد محدثين و ارباب سير بوده و در اثبات كثرت احاطه و اطلاع و ضبط و اتقان مؤلف خود كافى و محتاج بفضيلتى ديگر نميباشد. يك نسخه از آن در خزانه مصريه و يكى ديگر نيز كه در نهايت صحت ميباشد در خزانه اياصوفيا موجود و محفوظ است 2- تهذيب مستمر الاوهام على ذوى التمنى و الاحلام كه متمم دو كتاب مختلف و مؤتلف دارقطنى و خطيب بغدادى است و غير اينها. ابن ماكولا شعر خوب نيز ميگفته و از او است:

در سال چهار صد و هفتاد و پنجم يا نهم و يا هشتاد و پنجم يا ششم يا هفتم هجرى قمرى در جرجان يا اهواز بدست غلامان ترك خود مقتول گرديد و ظاهر آن است كه ماكولا جدّش على بوده است.

(تذكرة النوادر و كف و 85 هب و 362 ج 1 كا و 102 ج 15 جم و 663 ج 1 س)