و رومى و زنجى و ارمنى حرف ميزد، هرشاگردى كه از فهميدن زبان عربى قاصر ميبود مرام خود را بزبان اصلى آن شاگرد ادا مينمود، تمامى اطوار و حالات و كندفهمى شاگردان را متحمّل شده و با كمال حلم و ملايمت مى‌گذرانيد، اصلا حالت غضب را بخود راه نميداد، اين خلق كريم او شهرت يافته بود، حتى بعضى از خلفا هرچه سعى كردند كه او را بسر غضب و خشم آرند موفق نشدند، با وجود اين، حظّى از تلامذه‌اش نداشته است، مطالبى را كه از وى اخذ ميكردند بنام خودشان انتشار ميدادند.

ابن الدهان نخست حنبلى بوده پس حنفى شد، اخيرا بواسطه اينكه در مدرسه نظاميّه بغداد سمت تدريس داشته و واقف هم مدرّسى مدرسه را بشافعى مذهب تخصيص داده بوده بمذهب شافعى گراييد و يكى از تلامذه‌اش در همين موضوع گويد:

از بغيه سيوطى نقل است كه بعد از ذكر اين قضيه گويد عادت تلامذه بدين جارى شده كه از دولت اساتيد، بمقامى عالى ميرسند و بعد از آن، ايشان را هجو ميكنند لاقوة الا باللّه.

بارى ولادت ابن الدهان بسال پانصد و سى و دويم و وفاتش در ششصد و دوازدهم يا سيزدهم هجرت در بغداد واقع شد و در مقبره ورديه بخاك رفت.

(ص 16 ج 2 كا و 412 ج 1 مه و 58 ج 17 جم و سطر 25 ص 315 ت)

ابن الدهان- محمد

- بن على بن شعبة بن بركة بن دهان، يا محمد بن على بن دهان بغدادى، اديب نحوى فرضى حاسب رياضى نجومى فاضل متفنّن، مكنّى به ابو شجاع، ملقّب به عز الدين و فخر الدين و برهان الدين، معروف به ابن الدهان، از افاضل اواخر قرن ششم هجرت ميباشد كه در نحو و تاريخ و ادبيّات و نجوم و رياضيّات و حساب و فرائض و حلّ زيج و مشكلات نجومى يدى طولى داشت، مصنّفاتى بدو منسوب و قلمش نسبت به بيان زبانيش ابلغ بود، نخستين كسى است كه‌