ابن ابى رندقه- محمد بن وليد

- بن محمد بن خلف بن سليمان بن ايّوب قرشى، فهرىّ النسب، شافعى يا مالكىّ المذهب، طرطوشى يا طرسوسى الولادة، ابو بكر الكنية، از اجلّاى علما و فقها و ادبا و شعراى وقت خود ميباشد كه نخست در موطن خود تحصيل، سپس در بغداد و بصره مراتب علميّه را تكميل نمود و در بسيارى از علوم متداوله بهره‌ور بود، مدتى هم در شام تدريس ميكرد و اخيرا در اسكندريّه اقامت گزيده و بنشر علوم پرداخت، علاوه بر مراتب علميّه بسيار زاهد و متّقى بوده و از مصاحبت ملوك و اكابر اجتناب داشت و از تأليفات او است:

1- بدع الامور و محدثاتها 2- سراج الملوك كه بشصت و چهار باب مبوّب، مواعظ و آثار انبيا و اوليا و حكمت حكما و نوادر خلفا را حاوى، با ترتيبى شگفت‌آور مرتّب، سلاطين بمجرّد شنيدن، استنساخ آن را طالب، وزرا بمطالعه آن راغب، مدارسه آن، حكيم را از مباحثه حكما، سلطان را از مشاوره وزرا مستغنى ميسازد. بعد از اتمام آن بوالى مصرش اهدا كرده و اين شعر را بنگاشت:

اين كتاب در قاهره و اسكندريّه بطبع رسيده است 3- الكتاب الكبير فى مسائل الخلاف 4- مختصر تفسير الثعالبى. صاحب ترجمه بسال پانصد و بيستم هجرت در هفتاد سالگى در اسكندريّه درگذشت و اشعار او نيز آبدار و دقيق المعنى بوده و از آن جمله است:

طرسوسى در محل خود مذكور و طرطوشى هم بضمّ هردو طا، منسوب است به طرطوشه و آن شهرى است در سمت شرقى اندلس در ساحل دريا كه آخر بلاد مسلمين است.

صاحب ترجمه را در كشف الظّنون مالكى طرطوشى نوشته و در يكجا از قاموس الاعلام مالكى طرسوسى و در موضع ديگر از آن شافعى طرطوشى نگاشته و لكن اينگونه اختلافات‌