نيشابورى‌[1]

نيشابورى- ابو جعفر

- از مشايخ قطب راوندى (متوفّى بسال 573- ثعج) و ابن شهرآشوب (متوفّى بسال 588- ثفح) و صاحب كتاب مجالس ميباشد. اسم و سال وفات و مشخّص ديگرى بدست نيامد و شايد اسم اصلى او نيز همين ابو جعفر باشد. (سطر 2 ص 266 ت)

نيشابورى- احمد بن محمد

- بعنوان ثعلبى نگارش يافته است.

[1]- نيشابورى- بفتح اول و ضم خامس، منسوب است به نيشابور و آن شهرى است بزرگ از بهترين بلاد خراسان داراى مزاياى بسيار، عمارات و ثمرات بيشمار، مجمع فضلا و منشأ جمعى از عرفا و علما و ادبا در سى فرسخى مرو شاه جهان و پانزده فرسخى جنوب غربى مشهد مقدس رضوى ع معدن فيروزه نيز در آنجا بوده و ببلاد ديگر از آنجا نقل نمايند. طين مأكول هم در تمامى كره منحصر بدانجا بوده و در جايى ديگر پيدا نميشود.

نيشابور گفتن آن شهر بجهت آن است كه اصل محل آن پيش از بناى شهر، نيستان بود، هنگامى كه شاپور ذو الاكتاف نهمين شاه ساسانى ايرانى (310- 380 ميلادى) بدان محل رسيد بسيار خوش داشته و گفت خوب است كه اينجا شهرى باشد پس امر داد كه تمامى نى‌هاى آنجا را قطع كرده و شهرى بنا نهادند و بمناسبت همين نيستان بودن به نيشاپور موسومش گردانيد، اخيرا حرف پ پارسى آن نيز تحريف به ب ابجدى گرديد كه معرب آن نيسابور است. بزعم بعضى همين شهر بسيار قديم‌تر ميباشد كه بدست اسكندر كبير معروف (در حدود سيصد و پنجاه سال مقدم ميلادى ميزيسته است) تخريب شد تا بدست شاپور فوق تعمير و تجديد عمارت گرديد و بهمين جهت نوشاپورش ناميدند يعنى شهر نوشاپور و آن را نيز تحريف داده و نيشابورش گفتند و وجوه ديگر نيز گفته‌اند.

شهر نيشابور در زمان خلافت عثمان بدست عبد اللّه بن عامر مفتوح اسلاميان شد يا خود در عهد خلافت عمر بدست احنف بن قيس فتح گرديد سپس اهالى بناى تمرد و عصيان گذاشتند.

تا در زمان عثمان بدست عبد اللّه مذكور استرداد و بطور صلح مسخر مسلمين گرديد. وجوه ديگر تسميه و تطورات متعاقبه اين شهر را موكول بكتب مربوطه ميداريم.

لفظ نيشابورى در اصطلاح رجالى لقب ابراهيم بن عبده، ابراهيم بن محمد بن فارس، اسحق بن اسمعيل، بشر بن بشار، على بن محمد، فضل بن شاذان، محمد بن شاذان و جمعى ديگر است.