كرخى‌[1]

كرخى- عبد اللّه بن حسن‌

- بغدادى كرخى، مكنّى به ابو الحسن، از فقهاى نامى عراق عرب و محل استفاده و مراجعه ديگر فقهاى وقت بود، كتاب المختصر در فقه از او است و در ماه شعبان سيصد و چهلم هجرت درگذشت.

(ص 225 هب و 293 ف)

كرخى- معروف بن فيروز

- يا فيروزان بغدادى كرخى، مكنّى به ابو محفوظ، از مشاهير عرفا و پدر و مادرش نصرانى مذهب بوده‌اند.

او را در هفت سالگى پيش معلّمى نصرانى بردند معلّم بدو گفت بگو ثالث ثلثة (و اين اشاره بعقائد نصارى است كه بنام اب و ابن و روح القدس بسه اصل اقانيم ثلثة معتقد ميباشند كه اب خدايتعالى، ابن عيسى، روح القدس جبرئيل است و در قرآن مجيد هم در ردّ ايشان فرموده‌ لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ معروف شديدا انكار كرد و گفت: لا بل هو اللّه احد پس معلّم برآشفته و سيلى بر رويش زد، او نيز فرار كرده و مدتى غايب شد تا آنكه پدر و مادرش آرزومند بودند كه كاش او برگردد و هردينى را كه قبول كند ايشان نيز موافقت نمايند تا آنكه حسب الارشاد حضرت امام رضا ع در هفت سالگى دين مقدّس اسلامى را قبول كرد و بخانه‌شان آمد. پدر و مادرش از وى استفسار نمودند كه با كدام دين برگشتى؟ گفت با اسلام اينك ايشان نيز اسلام آوردند و

[1]- كرخى- بفتح اول منسوب است به كرخ كه نام چندين موضع ميباشد: يكى در سامره كه آن را كرخ فيروز نيز گويند، ديگرى در بصره، سيمى در خوزستان كه غالبا كرخه گويند، چهارمى در سواد عراق، پنجمى در نهروان و غير اينها و مشهورتر از همه كرخ بغداد است كه محله‌ايست در آن و يا دهى است بفاصله يك ميل از سمت بالاى آن كه اهلش يهود و شيعه غالى هستند و معروف كرخى مشهور هم از همين كرخ بغداد ميباشد. لفظ كرخى در اصطلاح رجالى لقب ابراهيم بن ابى زياد، احمد بن عبد اللّه، حجاج، حسين بن يحيى، معروف بن فيروزان و غير ايشان ميباشد و در اينجا فقط معروف بن فيروزان از ايشان با بعضى ديگر از معروفين به كرخى را تذكر ميدهد.