نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 5 صفحه : 324
حافظه و كثرت احاطه بلغت، از نوادرش مىشمارند. ابن برهان گويد كه از دانشوران سلف و خلف احدى در لغت سخن نگفته كه داناتر از وى باشد. قاضى تنوخى گويد احفظ از او را نديدم كه سى هزار و نه ورق از حفظ املا كرده است. بهمين جهت كثرت احاطه و قوت حافظه و اطّلاع او بر غرائب و نوادرى كه مسموع ديگران نبوده چندى از ادباى عصر در تكذيب او همداستان شدند، بكذب و دروغ متّهمش داشته و مردود الرّوايهاش دانستند و گفتند اگر فى المثل مرغى بپرد ابو عمر دردم لغتى مناسب آن را جعل مىكند و از استاد خود ثعلب روايتش مىنمايد پس لغتى از خودشان جعل كرده و آنرا از وى استفسار نموده و جوابى كافى مىشنيدند و بفاصله يك سال باز همان لغت مجعولى را پرسيده و بدون تفاوت همان جواب سابق را مىشنيدند. وقتى لفظ قنطره را قلب به هرنطق داده و معنى آنرا از وى پرسيدند، جوابى مشروح شنيده و در باطن بسيار خنديدند، بعد از يكماه باز معنى هرنطق را پرسيده و همان جواب مبسوط اوّلى را شنيدند و كثرت حفظ و استحضار ذهن او، در حيرتشان افزود. با اينهمه مشايخ حديث روايات او را تصديق كرده و اسنادش را توثيق مىنمايند.
على الجملة گويند كه طينت مطرّز با محبت معاوية و عداوت حضرت امير المؤمنين ع سرشته بود، يك جزوه در فضائل معاويه نوشته و هركسى را كه براى درس خواندن حاضر حوزه او ميشد نخست بقرائت همان جزوه الزامش ميكرد لكن از رياض العلما امامى بودن وى منقول و از على بن طاوس نيز نقل است كه در كتاب سعد السعود خود مقدارى از روايات مطرّز را كه در مناقب اهل بيت ع ميباشد مذكور داشته و در تنقيح المقال مجهول الحالش شمرده است. بارى از آثار قلمى او است:
1- اخبار العرب 2- اسماء الشعراء و تفسيرها 3 تا 9- الساعات و شرح الفصيح و الشورى و العشرات و فائت الجمهرة و فائت الفصيح و فائت المستحسن 10- القبائل 11- النوادر 12- اليواقيت و غيرها. يك نسخه خطّى از كتاب عشرات او در كتابخانه برلين موجود است. وفات مطرّز در روز يكشنبه سيزدهم ذيقعده سال سيصد و چهل و
نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 5 صفحه : 324