قدما آغاز كرد و غالبا در اثر كثرت تشبيهات و استعاراتى كه در كلمات خود بكار ميبرد اصل مقصد مجهول و مختفى ميشد. اشعار او با آن‌همه دقت و متانت كه داشته نوعا در نظر افاضل و ارباب كمال مقبول نيفتاد، عاقبت بهندوستان رفته و در دربار اكبر شاه هندى تقرّب يافت و مشمول مراحم ملوكانه گرديد. بارها ابو الفيض فيضى و برادرش ابو الفضل علّامى را كه هردو از اكابر هند بودند (شرح حال ايشان تحت عنوان فيضى خواهد آمد) در مقام مناظره ملزم و محكوم ساخت. بهمين جهت استعداد او علاوه بر تعصّب مذهبى نايره حسد در دل ايشان مشتعل نمود كه همواره مترقّب توهين و استخفاف وى ميبودند تا در تشرّف اوّلى او بخدمت سلطان، ابو الفضل از او سؤال كرد كه در مذهب شما زاغ حلال‌گوشت است يا حرام، عرفى جواب نداد تا بعد از لمحه‌اى ابو الفيض پرسيد كه در مذهب شما خوك حلال است يا حرام، عرفى باز جواب نداد و تغافل نمود، پس سلطان توجه نموده و گفت چرا سؤال ايشان را جواب نميدهى، گفت جواب اين مسئله بديهى بوده و همه‌كس ميدانند كه هردو، گه ميخورند يعنى زاغ و خوك، لكن تعريض بدو برادر بوده است پس پادشاه خنديد و انعامى فراخور حالش بخشيد و آن دو برادر، ديگر جرأت حرف زدن نداشتند و از اشعار عرفى است:

گويند كه سلطان هند، جواب فورى اين شعر را:

از عرفى درخواست كرد چنانچه اگر جواب فورى نگويد محكوم بقتل خواهد شد پس عرفى دردم گفت: