سرحوب‌

اوّلى، لقب زياد بن ابى زياد منذر مؤسّس مذهب جاروديّه،

سرحوبيه‌

دومى نيز نام ديگر آن فرقه ميباشد كه بعنوان جاروديّه مذكور و بكتب رجاليّه نيز مراجعه شود.

سرخس‌[1]

سرخسى احمد بن محمد بن مروان بن طيب‌

- مكنّى بابو العباس و ابن الطيب، از فلاسفه اسلام و از تلامذه يعقوب بن اسحق كندوى در اغلب علوم حكمت و فلسفه و ادبيّه و بالخصوص در نحو و شعر و منطق و رياضيّات و موسيقى دستى توانا داشت، در هريك از طب و حساب و موسيقى و جبر و مقابله كتابى تأليف داده و گاهى باستماع و روايت حديث نيز مى‌پرداخت و از تأليفات او است:

1- احداث الجو 2- اختصار انالوطيقاى اول 3- اختصار انالوطيقاى ثانى 4- اختصار ايساغوجى فرفوريوس 5- اختصار بارى ارميناس 6- اختصار قاطيغورياس 7- الارتماطيقى فى الاعداد و الجبر و المقابلة 8- برد ايام العجوز 9- الجلساء و المجالسة 10- زاد المسافر و خدمة الملوك 11- الشطرنج 12- العشق 13- الفال 14- فضائل بغداد و اخبارها 15- المدخل الى صناعة الطب 16- المدخل الى صناعة النجوم 17- المدخل الى علم الموسيقى 18- المسالك و الممالك 19- الموسيقى الصغير 20- الموسيقى الكبير 21- نزهة النفوس 22- النفس 23- وحدانية اللّه تعالى و غير اينها كه بسيار است. سرخسى در بدايت حال معلّم معتضد عباسى بود، اخيرا نديم خليفه گرديده و باسرار دربارى اطّلاع بهم رسانيد تا بسال دويست و چهل و ششم هجرت بمجازات فاش نمودن بعضى از اسرار خلافت كه نتيجه عدم متانت است مقتول گرديد.

بنوشته اعيان الشيعة طيّب، لقب پدرش محمد بوده و بهمين جهت او را گاهى احمد بن‌

[1]- سرخس- بر وزن جعفر و كمند، شهرى است قديم و بزرگ و بسيار كم‌آب از بلاد خراسان، در ميان مرو و نيشابور، آبش منحصر بنهرى است كه فقط در بعضى از فصول سال جريان دارد و در موقع انقطاع آب آن نهر، از آب چاه استفاده كرده و دفع ضرورت مينمايند، بعضى از منسوبين آن شهر را بعنوان (سرخسى) تذكر ميدهد. لفظ سرخسى در اصطلاح رجالى، لقب احمد بن على بن كلثوم، داود بن ابى هند، عبد اللّه بن بشير، فضل بن سهل و بعضى ديگر بوده و شرح حال ايشان موكول بدان علم شريف است.