سيبويه على بن عبد اللّه‌

- كومى مالكى مغربى، مكنّى بابو الحسن، اديب نحوى از ادباى اوائل قرن هفتم هجرت بوده و از او است:

بسال ششصد و هفتم هجرى قمرى در قاهره درگذشت. (سطر 23 ص 503 ت)

سيبويه عمرو بن عثمان‌

- قنبر يا قنبره فارسى، بيضاوىّ الاصل و المولد، بصرىّ المنشأ، ابو بشر يا ابو الحسن الكنية، سيبويه اللّقب، (همين لقب در صورت عدم قرينه بدو منصرف ميباشد) در نحو و علوم عربيّه استاد على الاطلاق و مقتداى اكابر نحويّين عراق بود، كتاب او كه موسوم به الكتاب ميباشد، مثل كمالات خودش، شهره آفاق و بارها در پاريس و برلين و كلكته و مصر و قاهره چاپ و محل توجه و استفاده ادبا است، ابو العباس مبرّد بكسى كه اراده خواندن آن كتاب را داشته ميگفت كه داخل دريا شده‌اى، مازنى ميگفته هركه مى‌خواهد كه بعد از كتاب سيبويه كتاب بزرگى‌

ابن خلكان نيز گويد كه عجم‌ها همين‌طور ضبط كرده‌اند و الحاق لفظ (ويه) در آخر كلمات را كه براى ندبه و نوحه است مكروه دارند، لكن عرب لفظ سيبويه و نظائر آن را از قبيل (نفطويه، جحشويه، عمرويه، عبدويه، خالويه و درستويه) و نظائر اينها بفتح واو و ماقبل آن ضبط كرده‌اند.

نگارنده گويد: البته در موقع معرب كردن لفظ عجمى خالى از اين‌گونه تغيير و تصحيف نميباشد و در زمان ما، فارسى‌زبانها نيز بهمان نحو معرب ميخوانند. ناگفته نماند، از ابن خالويه نقل است كه سيبويه از دو لفظ فارسى «سى» بمعنى ثلثين و «بويه» بفتح اول و ثانى بمعنى بوى و رايحه مركب ميباشد و عمرو بن عثمان را سيبويه گفتن بجهت آن بوده، كسى كه او را ميديده، از كثرت عطر و رايحه بمثابه آن بوده كه گويا سى عطر استشمام ميكرده است. پر واضح است اين‌گونه غفلت‌ها از اشخاص بيگانه كه آشناى زبان نيستند بسيار و كثير الوقوع است.