نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 75
اثير الدين اخسيكتى-
از مشاهير شعراى نامدار كه جامع حالات و كمالات متنوعه بوده و بيشتر، اتابك ايلدگز و پسرش قزل ارسلان طغرل سلجوقى را مديحهها گفته و با خاقانى و انورى معاصر و بعضى از اهل فن اشعار او را به حكيم خاقانى ترجيح مىدادهاند و او را با اين حكيم مباحثات و مناظرات بسيارى بوده است.
با شيخ نجم الدّين كبرى ملاقات كرده و بسبب اخلاص و ارادتى كه بوى داشته انزوا گزيد و در خلخال بحال انقطاع گذراند تا در سال 562 ه قمرى و يا بنوشته قاموس الأعلام در سال 608 ه ق درگذشت و ظاهر آن است كه اثير الدين نام اصلى صاحب ترجمه بوده و ترجمه حال او در اين كتاب بجهت توهّم لقب بودن آن است و از اشعار او است كه در انقطاع و تجريد گفته است:
آنرا كه چار گوشه عزلت ميّسر است
گو پنج نوبه زن كه شه هفت كشور است
بگذر ز طبع و چرخ كه بستانسراى انس
برتر ز طاق و طارم اين هفت منظر است
گر بوى كام هست نه زين هفت مدخل است
ور عقد انس هست نه زين چار گوهر است
در شطّ حادثات برون آى از لباس
كاوّل برهنگى است كه شرط شناور است
خلقان برنگريز طبيعت مده از آنك
هر دست رنگ او ز نخستين سيهتر است
(اخسيكت بفتح الف و كاف شهرى است كرسى فرغانه از نواحى تركستان).
(س و 102 ج 1 مع)
اثير الدين اندلسى
همان اثير الدين ابو حيّان است.
اثير الدين اومانى مولانا عبد اللّه-
از فضلاى صاحب پايه و شاعرى است پرمايه و متفنّن و فصيح از قريه اومان از اعمال همدان و از شاگردان خواجه نصير طوسى كه در خدمت آن استاد بشر كسب كمال و هنر نموده و در سال ششصد و ششم (606 ه قمرى) وفات يافته و از اوست كه در مذمت شعر و شاعرى گفته است:
يا رب اين قاعده شعر بگيتى كه نهاد
كه چون جمع شعرا خير دو گيتيش مباد
اى برادر بجهان بدتر از اين كارى نيست
هانهان تا نكنى تكيه بر اين بيبنياد
نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 75