جلا‌ل‌الدين مولوي در کتاب پر ارزش مثنوي معنوي چنين مي‌نگارد:

خاک را و نطفه را و مضغه را *** پيش چشم ما همي دارد خدا

کز کجا آوردمت اي بد نيت *** که از آن آيد همي خفريقيت

تو بر آن عاشق بدي در دور آن *** منکر اين فضل بودي آن زمان

اين کرم چون دفع آن انکار تُسْت *** که ميان خاک مي‌کردي نخست

حُجَّت انکار شد انشار تو *** از دوا بدتر شد اين بيمار تو

خاک را تصوير اين کار از کجا *** نطفه را خصمي و انکار از کجا

خاقاني مي‌نويسد:

نديدي آفتاب جان در اسطرلاب انديشه *** نخواندي احسن التقويم در تحويل انساني

سعدي مي‌گويد:

شگفت نيست گر از طين بِدر کند گل و نسرين *** همان که صورت آدم کند سلاله‌ي طين را

در اسرار نامه آمده است:

در آدم بود نوري از وجودش *** وگرنه کي ملک کردي سجودش

2-1-2-6. انسان‌شناسي فلسفي در قرآن و روايات

نزول وحي و بعثت پيامبر در سرزمين عربستان تحولات فکري و فرهنگي و اجتماعي خاصي را در آن ديار ايجاد کرد به خصوص علماي يهود که در مدينه و اطراف آن، را ادعاي سرآمدي در دانش را داشتند، در مقابل اين انديشه‌ها و مفاهيم جديد تا حدودي عقب‌نشيني کردند. از مفاهيمي که مکرراً مورد تاکيد قرآن قرار گرفت مفاهيم انسان‌شناسي مانند مفهوم روح و نفس بود. خداوند در پاسخ گروهي از قريش يا يهود که از حقيقت روح مي‌پرسيدند، فرمود: وَ يسْاَلُونَکَ عَنِ الرُّوح قُلِ الرُّوح مِنْ اَمْرِ رَبِّي وَ مَا اُوتِيتُم مِّنَ العِلْمِ إِلَّا قَلِيلاً [1]؛ و درباره‌ي روح از تو مي‌پرسند، بگو: روح از (سنخ) فرمان