وَ مَنْ جَاَءَ بِالسَّيئَهِ فَکُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ [1]؛ آنان که گنهکار و زشت‌کردار گام به محشر مي‌نهند، به صورت، در جهنم فرو مي‌افتند. آيا به چيزي جز آنچه انجام داده‌اند جزا داده مي‌شوند؟

مکاشفات عرفا و ظهور چشم برزخي در عالم دنيا که تاويل خارجي آيه‌ي شريفه‌ي لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيقينَ لَتَرَوُنَّ الجَحيمَ است نيز، به عينيت پاداش و جزا با اعمال دنيوي حکم مي‌کند.

3. رابطه‌ي دين و دنيا

حال که تعريف دين و دنيا روشن گشت، باز مي‌گرديم به اين پرسش که آيا دستاوردهاي آسماني و ديني به نيازهاي آدميان پاسخ مي‌دهد؟ آيا آيات و روايات تنها به‌ آبادکردن آخرت توجه دارد و به نيازهاي دنيوي انسان توجه ندارد، يا اين طور نيست؟ دو روي‌کرد مختلف مطرح است: نخست تفکر جداانگاري دين از دنيا يا تفکر سکولاريزم، که به عنوان يک فرهنگ و فرايند فکري در مغرب زمين جايگاه مناسبي براي رشد و تداوم يافته است. اين تفکر در عصر قاجاريه و خصوصاً در دوران حاکميت رضا پهلوي در ايران تحقق يافت و البته اين بذر در سرزمين ايران نروييد و با جريان انقلاب اسلامي، سکولاريزم افول يافت، دومين تفکر از ارتباط ميان دين و دنيا گزارش مي‌دهد که البته خود به روي‌کردهاي گوناگوني در باب قلمرو دين و ارتباط بخش‌هاي دين با دنيا تقسيم مي‌گردد که در اين فصل به توضيح اين دو روي‌کرد مي‌پردازيم.