21 .خلف بن هشام بزار ( 229 ه‌ .

ق ) .

22 .محمد بن سعدان ضرير كوفى ( م 231 ه‌ .

ق ) .

23 .عبد الصمد بن عبد الرحمن أبو الازهر مصرى ( م 231 ه‌ .

ق ) ، كه كتاب قراءة نافع وحمزه را نگاشت ( 1 ) .

24 .سريج بن يونس مروزى بغدادي ( م 235 ه‌ .

ق ) ، كه كتاب القراءات را تأليف كرد .

25 .عبد الله بن احمد دمشقي ، معروف به ابن ذكوان ( م 242 ه‌ .

ق ) كه ابن مجاهد در كتاب السبعة در بسيارى از مواضع ، از كتاب أو نقل مى كند .

به عنوان نمونه به صفحه ء 563 كتاب السبعة مراجعه كنيد .

26 .أبو عمرو دورى ( م 246 ه‌ .

ق ) ( 2 ) .

27 .هارون بن حاتم كوفى ( م 249 ه‌ .

ق ) ، نويسنده ء كتاب القراءات .

28 .نصر بن على جهضمى ( م 250 ه‌ .

ق ) ، مؤلف كتاب القراءات .

29 .احمد بن يزيد حلوانى ( م 250 ه‌ .

ق ) ، كه كتاب قراءة ابى عمرو بن علاء را نوشت .

30 .احمد بن محمد بن بزى مكى ( م 250 ه‌ .

ق ) ، كه كتابي در قراآت نگاشته ، وابو عمرو عثمان بن سعيد دانى در المفردات السبع از اين كتاب مطالبي را آورده است .

به عنوان نمونه به صفحه ء 105 كتاب دانى رجوع نماييد .

31 .اسحق بن بهلول تنوخي انبارى ( م 252 ه‌ .

ق ) ، كه كتابي در قراآت دارد ( 3 ) .

32 .أبو عبد الله محمد بن عيسى اصفهاني ( م 253 ه‌ .

ق ) ، كه كتاب الجامع في القراءات را تأليف كرده است ( 4 ) .

33 .أبو حاتم سهل بن محمد سجستاني ( م 255 ه‌ .

ق ) ، ابن الجزرى مى نويسد : ( من تصور مى كنم أبو حاتم سجستاني نخستين كسى است كه در قراآت ، كتابي را تأليف كرده است ) ( 5 ) .

شايد منظور ابن الجزرى آن بوده است كه أبو حاتم در تأليف كتابي راجع به قراآت ، نسبت به قاسم بن سلام ، پيشتاز است .

فيروزآبادى گفته است : ( اهل بصره داراى چهار كتاب بوده اند كه از رهگذر آنها براهل زمين افتخار مى كردند : كتاب العين خليل بن احمد ، الكتاب سيبويه ، الحيوان جاحظ ، وكتاب ابى حاتم در قراآت ) ( 6 ) .

34 .احمد بن جبير بن محمد كوفى ، ساكن ( انطاكية ) ( م 258 ه‌ .

ق ) .

ابن الجزرى مى نويسد : ( احمد بن جبير كتابي در قراآت پنجگانه به تعداد شهرها فراهم آورد ) ( 7 ) .

ودر كتاب الابانة آمده است : ( ابن جبير مقرئ - كهقبل از ابن مجاهد مى زيست - كتابي درقراآت به نام ( كتاب الثمانية تأليف كرد ، وبر قراء سبعه ، يعقوب حضرمى را افزود ) ( 8 ) .

35 .عبد الوهاب بن فليح مكى ( م 273 ه‌ .

ق ) كه كتاب حروف المكيين را نگاشت ( 9 ) .

36 .عبد الله بن مسلم ( ابن قتيبه ) ( م 276 ه‌ .

ق ) .

37 .قاضى اسماعيل بن اسحق مالكى ( م 282 ه‌ .

ق ) ، ابن الجزرى مى نويسد : ( وى كتابي در قراآت فراهم آورد كه متضمن قرائت بيست استاد قرائت مى باشد وقراآت قراء سبعه نيز از جمله ئ‌ آنها است ) ( 10 ) .

38 .فضل بن شاذان ( م حدود 290 ه‌ .

ق ) كه كتابي در قراآت تأليف كرد .

1 .غاية النهاية 1 / 23 .

2 .رجوع كنيد به : مقدمه ء كتاب السبعة نوشته دكتر شوقي ضيف ، ص 11 .

3 .معجم المؤلفين 2 / 231 .

4 .غاية النهاية 2 / 224 .

5 .غاية النهاية 1 / 320 .

ونيز بنگريد به : الفهرست ابن النديم ، ص 35 ، ط خياط .

6 .البلغة ، ص 94 .

7 .النشر 1 / 34 .

8 .الابانة ، ص 51 .

از اختلاف دو روايت استفاده مى شود كه ابن جبير داراى دو كتاب در قراآت بوده است : يكى در قراآت پنجگانه ، وديگرى در قراآت هشتگانه .

9 .غاية النهاية 2 / 222 .

10 .النشر 1 / 34 .