نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 515
خداوند به دليل مجازات بر تكبّرت به خاطر اظهار بىنيازى، تو را
به ايشان محتاج خواهد كرد. هر گاه از برادرى از آنها حاجتى خواستى و آن را
برآورده كرد پس او برادر سودرسان است و اگر برآورده نساخت مبادا وى را
سرزنش كنى كه او دشمن تو خواهد شد و تلافى كردنش به درازا خواهد كشيد. خودت
را سرگرم موعظه كسى نكن كه در او اميد پذيرش نباشد، زيرا علاوه بر اين كه
پند تو را نمىشنود، دشمن تو مىشود، و بايد موعظه تو، به صورت درخواست و
غير مستقيم باشد بدون آن كه نام كسى را ببرى و هر وقت از ايشان كرامت و
خيرى ديدى خدا را سپاسگزار باش كه آنان را مسخّر تو كرده است و به خدا پناه
ببر از اين كه مبادا تو را به ايشان واگذارد و هر گاه از ايشان غيبت شد و
يا از آنها بدى ديدى و يا چيزى به تو رسيد كه باعث ناراحتى تو شد، كار
ايشان را به خدا واگذار و از شرّ ايشان به خدا پناه ببر و به فكر مكافات
عمل آنها نباش، كه بيشتر زيان مىبينى و عمرت بدان وسيله تباه مىشود و به
آنها نگو: شما جايگاه مرا درك نكرديد و بر اين عقيده باش كه اگر تو چنان
استحقاقى را داشتى خداوند در دل ايشان جايگاهى براى تو قرار مىداد، زيرا
خداوند است كه حب و بغض را در دلها مىاندازد. و چنان باش كه حق ايشان را
مىشنوى و باطل آنها را نمىشنوى زبانت به حق ايشان گويا و در برابر
باطلشان خاموش است. از معاشرت با اكثر مردم دورى كن كه آنان از هيچ لغزشى
چشم پوشى نمىكنند و از اشتباهى نميگذرند و هيچ عيبى را نمىپوشند و ريز و
درشت را محاسبه مىكنند و بر كم و زياد حسد مىبرند از ديگران انصاف
مىخواهند و خود انصاف نمىورزند و بر خطاها و فراموشيها مؤاخذه مىكنند و
خود نمىبخشند و با سخن چينى و بهتان برادران را به هم بدبين مىسازند.
بنابراين معاشرت با اكثر ايشان زيان و بريدن از ايشان رجحان دارد
اگر خشنود باشند، ظاهر نرمى دارند و اگر ناراضى باشند باطن گرفتهاى دارند،
نه در حالگرفتگى از آنان مىتوان ايمن بود و نه در حال نرمىشان اميدوار
در ظاهر آراستهاند ولى در باطن گرگ صفتاند از روى گمان سخن
مىگويند،«364» پشت سر به تو طعنه مىزنند، از
[364] در احياءالعلوم «يقطعون بالظّنون» آمده است، يعني به سبب گمانها دوستي را ميبرند.
نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 515