نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 438
لغزش كسى كه بين شاه و خانوادهاش دخالت كرده سقوطى است جبران
ناپذير و لغزشى است نابخشودنى، و زنهار از دوست جوياى مال! و مالت را
گرامىتر از آبرويت مدار.
هر گاه وارد مجلسى شدى، ادب و توضع ايجاب مىكند كه سلام بگويى و از
كسى كه زودتر از تو آمده جلو نيفتى و در هر جا كه باز است بنشينى، و به
كسى كه نزديك تو نشسته است سلام كنى.
و نيز بر سر راه ننشينى و اگر نشستى ادب در چشم بستن و يارى رساندن
به مظلوم و كمك به دردمند و پشتيبانى ضعيف و راهنمايى گمشده و پاسخ سلام و
دادن چيزى به گدا و امر به معروف و نهى از منكر و توجّه به جاى آب دهان
انداختن است. بنابراين رو به قبله و سمت راست خود آب دهان نينداز، بلكه به
سمت چپ و زير پاى چپت بينداز.
با پادشاهان همنشينى مكن و اگر مجالست كردى شرط ادب ترك غيبت و
پرهيز از دروغ و رازدارى و كم حاجت خواستن و تهذيب الفاظ و روشن سخن گفتن و
به اخلاق پادشاهان گفتگو كردن و شوخى كمتر و احتياط زياد كردن است هر چند
دوستى برقرار است در حضور او آروغ نزن و پس از تناول غذا در نزد وى دندان
خلال مكن وظيفه پادشاه است كه هر چيزى را تحمّل كند جز برملا كردن راز و
بدگويى از سلطنت و تعرّض به حرمسرا.
با توده مردم همنشين مشو و اگر شدى شرط ادب، ترك جستجو و بررسى در
گفته آنها و كم گوش دادن به سخنان بيهوده آنان و ناديده گرفتن ناهنجارى
الفاظشان و كم ديدار كردن با ايشان با وجود نياز به آنهاست.
زنهار كه با عاقل و يا غير عاقلى شوخى كنى، چون عاقل كينه تو را در
دل مىگيرد و نادان بر تو گستاخ مىشود، زيرا مزاح هيبت را مىبرد و آبرو
را مىريزد و كينه را در پى دارد و شيرينى محبّت را از ميان مىبرد و فقاهت
شخص فقيه را بد جلوه مىدهد و نادان را گستاخ مىكند و مرتبه شخص را نزد
دانا از بين مىبرد و پرهيزگاران را خشمگين مىسازد همچنين مزاح، دل را
مىميراند و آدمى را از پروردگار دور مىكند و موجب غفلت و باعث ذلّت
مىشود و بدان وسيله دلها تاريك و حافظهها مىميرد و با مزاح، عيبها زياد و
گناهان آشكار مىشود.
نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 438