كند، خداوند [رشته عمر] او را قطع كند.»«41»

بنابراين وفادارى به عقد اخوّت اگر سابقه انعقاد داشت واجب است، و اين خود پاسخ آغاز اخوّت و برادرى با فاسق است، زيرا حقى براى او پيشى نگرفته امّا اگر قبلا فاسق خويشاوندى داشت، ناگزير نبايد قطع رابطه كرد بلكه بايد مدارا كرد و دليل بر اين مطلب آن است كه ترك برادرى و دوستى از ابتدا مذمّت نشده و كراهتى ندارد، بلكه گويندگان گفته‌اند: تنهايى بهتر از انتخاب چنين دوستى است. امّا قطع اخوّت در صورتى كه مدّتى بر آن گذشته باشد نهى شده و ذاتا ناپسند است و نسبت قطع دوستى به ترك آن از اول كار، مانند نسبت طلاق است به ترك ازدواج، چرا كه طلاق در نزد خدا از ترك ازدواج مبغوضتر است. رسول خدا (ص) فرمود: «بدترين بندگان خدا كسانى هستند كه خبركشى و سخن‌چينى مى‌كنند و بين دوستان جدايى مى‌اندازند.»«42» پس از مجموع اين مطالب، فرق بين ادامه دوستى و شروع آن روشن مى‌شود زيرا مصاحبت با بدكاران [در شرع‌] ممنوع است همچنان كه جدايى از برادران و دوستان نيز ممنوع است و آن كه از معارضه ديگرى در امان است مانند آن كسى نيست كه در امان نيست و چون شخص در آغاز دوستيابى در امان است به نظر ما جدايى و دورى بهتر است امّا پس از انتخاب دوست در ادامه دوستى تعارض است. پس وفاى به حق برادرى و دوستى بهتر است.

اينها تماما در جايى است كه لغزش دينى داشته باشد امّا لغزش وى در حق دوستش به گونه‌اى كه باعث ناراحتى او شود، در اين مورد بدون شك گذشت و تحمّل بهتر است، بلكه چشم‌پوشى از طريق آن چه ممكن است حمل بر صحّت شود و در آن بهانه‌اى قوى يا ضعيف تصوّر گردد در حق برادرى و دوستى لازم است. بعضى گفته‌اند: شايسته است كه براى لغزش برادرت هفتاد بهانه پيدا كنى و اگر قلبت آنها را نپذيرفت به قلبت بگويى: چقدر سنگدلى! برادرت هفتاد بهانه به تو پيشنهاد مى‌كند و تو نمى‌پذيرى پس‌