نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 407
پنهان دارد همان طورى كه خدا پنهان مىدارد.
ذو النّون گويد: خيرى نيست در رفاقت كسى كه دوست ندارد تو را غير
معصوم ببيند (انتظار دارد كه هرگز اشتباه نكنى) و كسى كه در وقت خشم، راز
تو را فاش كند او فرومايه است، زيرا رازدارى در وقت خشنودى، مقتضاى همه
طبايع است.
يكى از حكما گويد: با كسى كه در چهار مورد با تو تغيير حالت دهد رفاقت، مكن:
در وقت خشم، و به هنگام خشنودى و موقع طمع و در وقت هواى نفسش. بلكه
دوستى صميمى در وقت اختلاف اين احوال بايد ثابت باشد، از اين رو گفتهاند:
شخص بزرگوار را مىبينى وقتى كه رابطهاش با كسى قطع شد، بدى را
پنهان و خوبى را اظهار مىكند ولى هر گاه رشته ارتباط آدم پست با انسان قطع
شود، خوبى را پنهان و در حق او تهمت روا مىدارد.
از جمله وظايف دوستى، لجبازى نكردن و ردّ نكردن سخنان دوست است، ابن
عباس مىگويد: با نادان لجبازى مكن كه تو را مىآزارد و با شخص صبور نيز
لجبازى مكن كه از تو دورى مىكند.
پيامبر (ص) فرمود: «هر كه نزاع و جدال را در حالى كه مىداند ناحق
است، ترك كند، خداوند در كنار بهشت براى او خانهاى بنا كند و هر كه با
وجود حق داشتن، ترك جدال كند، خداوند در بالاترين مرتبه بهشت خانهاى برايش
بنا كند.»«27» با وجود اين كه ترك جدال در صورت ناحق بودن واجب است، در
اين حديث پيامبر (ص) ثواب عمل مستحبّى را بالاتر شمرده است زيرا سكوت بر حق
دشوارتر است براى انسان از سكوت بر باطل و از طرفى اجر و ثواب به اندازه
مشقّت است و مهمّترين وسايل برافروختن آتش كينه بين برادران نزاع و جدال
است، زيرا نزاع عين جدايى و دورى از يكديگر است، چون جدايى ابتدا در
عقيدهها پيدا مىشود، سپس در سخنان وانگهى در
[27] اين حديث را بزار و طبراني در معجمهاي سه
گانهاش نقل کردهاند، چنان که در الترغيب، ج 1، ص 131 نظير آن آمده و در
جلد اول اين کتاب گذشت.
نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 407