نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 212
رسول خدا (ص) به درشتى سخن گفت: اصحاب قصد او را كردند پيامبر (ص) فرمود: او را واگذاريد، زيرا صاحب حق را گفتارى است.»«26»
هر وقت بين طلبكار و بدهكار سخنى رد و بدل شود، احسان اقتضا مىكند
كه ميل بيش از حد متوسّط به سمت كسى باشد كه بدهكار است، زيرا كسى كه وام
مىدهد از روى بىنيازى است ولى كسى كه وام مىگيرد از روى نياز وام
مىگيرد همچنين شايسته است كه به مشترى بيشتر كمك كنند، زيرا فروشنده
دلبستگى به كالا ندارد، بلكه طالب فروش و منفعت آن است ولى خريدار نيازمند
به آن است. اين شيوه بهتر است مگر آن كه بدهكار از اندازه خود تجاوز كند كه
در اين صورت، كمك به او در جلوگيرى از تجاوز اوست و در نتيجه كمك به
طلبكار است، زيرا پيامبر (ص) فرمود: «برادرت را- چه ظالم باشد و چه مظلوم-
يارى كن، پرسيدند: چگونه ظالم را يارى كنندي فرمود: جلوگيرى وى از ظلم يارى
كردن به اوست.»«27»
[پنجم قبول اقاله]
پنجم، اين كه كالا را از خريدارى كه تقاضاى پس گرفتن آن را دارد،
پس بگيرد، زيرا كسى درخواست پس گرفتن چيزى نمىكند، مگر آن كه پشيمان باشد
و از خريد جنس احساس ضرر و زيان كند. بنابراين سزاوار نيست كه فروشنده بر
خود بپسندد كه سبب زيان برادر مسلمان خويش شود. پيامبر (ص) فرمود: «هر كس
از خريدار پشيمانى كالايش را باز پس بگيرد،- خداوند در روز قيامت از لغزش
او در گذرد- و يا خدا از وى در گذرد همان طورى كه او گذشت كرده است.»«28»
[26] اين حديث را بخاري در صحيح، ج 3، ص 147 از حديث ابوهريره نقل کرده است.
[27]- اين حديث را داري در سنن، ج 2، ص 311 در حديثي از جابر و –
به طوري که در الجامع الصغير آمده – ابن عساکر نيز به سند حسن نقل کرده
است.
[28]- اين حديث را ابن ماجه به شماره 2199 نقل کرده و ابن داوود در ج
2، ص 246 و حاکم در ج 2، ص 45 و بيهقي در ج 6، ص 27 از سنن و احمد در ج 2،
ص 252 نظير آن را آوردهاند.
نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 212