نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 206
در حديث آمده است: «فريب دادن كسى كه در قيمت جنس به فروشنده
اعتماد مىكند، حرام است»«4» زبير بن عدى مىگفت: «من هيجده تن از صحابه را
درك كردم كه هيچ كدام از آنها دوست نداشت كه گوشتى را به درهمى بخرد.
بنابراين گول زدن چنين كسانى كه اعتماد مىكنند حرام است.»
مىگويم: در كافى از امام صادق (ع) رسيده است: «فريب دادن كسى كه در
نرخ كالا اعتماد مىكند، حرام است»«5» و در روايت ديگرى آمده است: «گول
زدن مؤمن حرام است.»«6»
و از آن حضرت نقل است كه فرمود: «سود دادن مؤمن به مؤمن رباست، مگر
آن كه بيش از صد درهم خريد كند، در آن صورت به قدر خوراك همان روز سود
گرفتن مانعى ندارد، و يا اين كه براى تجارت بخرد، در آن صورت سود بگيريد
ولى با ايشان مدارا كنيد.«7»
از آن حضرت نقل است كه فرمود: «هر گاه كسى به ديگرى بگويد: بيا با تو خوب معامله خواهم كرد، سود گرفتن از او حرام است.»«8»
ميسّر گويد: «به امام باقر (ع) عرض كردم: همه مشتريهاى من، برادران
ايمانى من هستند، يك حدّى براى معامله با آنان تعيين بفرماييد كه من از آن
حدّ تجاوز نكنم فرمود: اگر برادرت را دوست دارى بسيار خوب، اگر نه همچون
بيناى با دقّت جنس را بفروش.»«9»
[4] اين حديث را طبراني در الکبير از امامه – چنان که در الجامع الصغير باب غين آمده – به سند ضعيف، نقل کرده است.
[7]- همان مأخذ، ص 154؛ شهيد اوّل در دروس ميگويد: سود بردن مؤمن از
مؤمن مکروه است، مگر آن که بيش از صد درهم خريد کند که در اين صورت به قدر
خرج روزش سود ميبرد و يا آن که براي تجارت بخرد که در آن صورت بايد مدارا
کند و يا اين که براي ضرورتي باشد. از امام صادق (ع) نقل است که فرمود:
«در زمان غيبت قائم (ع) سود گرفتن از مؤمن اشکالي ندارد ولي در زمان حضور
آن حضرت، سود مکروه است و سود بردن از کسي که وعده احسان به وي داده شده و
مدح و ذمّ بيع براي طرفين معامله مکروه است.
[8]- همان مأخذ، ص 152، شماره 9؛ اصحاب (علماي شيعه) اين حديث را حمل بر کراهت کردهاند.