صلاح دين و فساد آن را آشکار سازد ، در اين صورت ، لازم ترين علوم ، علمي است که اين مهم را به انجام برساند .

« الزم العلم بک ( لک ) ما دلّک على صلاح دينک و أبان لک عن فساده »[1]؛ لازم ترين علم براي تو علمي است که تو را بر صلاح دين راه نمايد و فساد آن را براي تو آشکار سازد .

اگر تعقل و انديشه که انسانيت آدمي را تشکيل داده و همه عادلانه از آن بهره برده اند : « الإنسان بعقله »[2]، در بررسي صلاح و فساد ايمان مقام و شأن داور را داشته باشد ، هيچ گاه در ارتباط با ايمان ، عنوان فضول و مانند آن را پيدا نکرده ، بلکه به عنوان رسول حق : « العقل رسول الحقّ »[3]و دوست انسان : « العقل صديق مقطوع »[4]و « صديق کلّ امرء عقله و عدوّه جهله »[5]، و به صورت بهترين هديه اي که خداوند بين بندگان خود تقسيم نموده است ، مورد استقبال قرار خواهد گرفت و در حرکت به سوي فلاح و صلاح ، بهترين سلاح خواهد بود ؛ « العقل سلاح کل أمر » .[6]

امام علي عليه السلام در فضيلت عقلي که بندگان از آن بهره برده اند ، مي فرمايد : « ما قسم الله سبحانه بين عباده شيئاً أفضل من العقل »[7]؛ يعني خداوند سبحان در ميان بندگان چيزي برتر از عقل قسمت نکرده است .