بحث ولايت انسان در قرآن كريم به اينجا رسيد كه انسانى كه مظهر صمد شد ,
مى تواند به مقام ولايت بار يابد , و انسان وقتى مظهر صمد مى گردد كه هم در
مسائل علمى از گزند نفوذ شيطان مصون بماند و هم در مسائل عملى از آسيب وسوسه
او در امان باشد . اگر در انديشه كسى مغالطه و وهم و خيال رخنه نكند , او در
مسئله معرفت لبيب است و مظهر صمد , همان طور كه اگر در عمل او , ريا و سمعه
و خودخواهى راه نيابد , از حيث عمل درون پر است و مظهر صمد .
ارتباط صمديت با تماميت و كمال
نكته اى كه در تحصيل معناى( صمد) قابل ملاحظه است آن است كه صمديت هم به
تماميت وابسته است و هم به كمال , و به عبارت ديگر موجودى صمد است كه هم از
عيب برهد , تا تمام باشد , هم از نقص نجات پيدا كند تا كامل گردد .
توضيح آنكه , بين عيب و نقص فرق است . عيب آن است
كه