فص 30

صلت السماء بدورانها , والارض برجحانها , والماء بسيلانه , و المطر بهطلانه , و قد تصلى له ولاتشعر , و لذكر الله اكبر .

ترجمه : آسمان بگرديدنش نماز مى كند , و زمين به سنگين بودنش , و آب به روان بودنش , و باران به فرو ريختنش , و تو نيز مرا او را نماز مى گذارى و آگاه نيستى , و هر آينه ياد خدا بزرگتر است .

بيان : فص در اين است كه ممكنات اطاعت و بندگى واجب تعالى مى كنند . رجحان بر وزن سبحان مصدر رجح بتقديم جيم ابجد و بعد از آن حاء حطى بمعنى ثقل و غلبه است . در بعضى از تراجم رججان به دو جيم دانسته شده و به جنبش و حركت ترجمه شده است . و رج اگر چه به اين معنى آمده است چنانكه در واقعه قرآن كريم است اذا رجت الارض رجا , ولى مصدر آن رججان در معاجم متعددى كه در دست داريم ديده نشده است .

قسمتى از اين فص را مولى صدرا در مبحث غايت اسفار ( ج 1 ط 1 ص 180 ) , و نيز در مبحث شرح هدايه ( ص 247 ط 1 ) نقل كرده است . در چند نسخه خطى اسفار كه در تصرف راقم است به اتفاق رجحان با جيم ابجد و حاء حطى است , و بدون شك رججان با دو جيم مصحف است . و اين عبارت اسفار كه نقل ميشود خود مؤيد بلكه دليل