حضرت على - عليه السلام - مى فرمايد : من با تقوا خود را تمرين مى دهم تا روحم در روزى كه خوف اكبر است در مقام امن جاى گزيند .

مراتب تقوا و كرامت :

همانطور كه تقواى مقدمه كرامت , همچون عبادت , داراى درجاتى است , كرامت نيز چنين است . تقوا چون شانى از شؤون عبادى است , همانند عبادت , يا براى ترس از جهنم است , يا براى شوق به بهشت و يا براى محبت خداى سبحان . كرامت نيز كه مبتنى بر تقواست داراى همين درجات است . كرامت بردگان , مثل تقوا و عبادات آنان است , چنانكه كرامت سوداگران همانند عبادت و تقواى آنهاست و كرامت احرار , نظير عبادت و تقواى احرار و از كرامت ديگران برتر است .

تقواى احرار

البته اينكه مى فرمايد : من نفسم را با تقوا تمرين مى دهم تا در آن روز در امان باشد , بدين معنى نيست كه نهايت تقواى من , رسيدن به مقام امن است . چون در بحثهاى قبل گذشت كه اين درجات در عرض هم نيستند , بلكه در طول همند . آنكه درجه اول يا دوم را دارد از درجه سوم محروم است , ولى آنكه به عبادت احرار رسيده و داراى درجه سوم است , از درجات اول و دوم نيز بهره مند است . لذا در مناجاتها و ادعيه اولياء الهى ملاحظه مى شود كه آنها هم , از خوف