است از اينكه در بستر نرم در غير طاعت حق بميرم , آنگاه فرمود : گويى من روزى
را
مى بينم كه شما در برابر بيگانگان مقاومت نشان نمى دهيد , و مانند سوسمارهايى كه
به هنگام خطر زوزه مى كشند , ناله ذلت سر مى دهيد . آنگاه فرمود راه باز و هموار
است آنكه اقتحام كرد و خود را به ميدان نبرد برد نجات پيدا كرد , و آنكه در
خانه ها خزيد خود را به هلاكت انداخت .
اين بينش با بينش ديگرى كه مى گويد به جنگ نرويد(
و لا تلقوا بايديكم الى التهلكه
) [14] تفاوت بسيارى دارد . حضرت على - عليه السلام - مى فرمايد : آن
منزوى كه
در خانه مى خزد , خود را به هلاكت مى اندازد و آنكه براى دفاع از كيان اسلام حركت
مى كند او نجات پيدا مى كند( . و الهلكه للمتلوم) آنكه در كنار ايستاده و
رزمنده را ملامت مى كند او گرفتار هلاكت است .
در خطبه 130 هنگامى توديع اباذر - رضوان الله عليه - در مراسم تبعيد , به او
چنين فرمود : اباذر( !
و لو ان السموات و الارضين كانتا على عبد رتقا
) اگر همه راههاى روزى و نجات به روى انسانى بسته باشد و هيچ راهى براى
رهايى او نباشد( ثم اتقى الله) اما اين انسان اهل تقوا باشد( لجعل الله له
منهما مخرجا) .
در خطبه 139 در جريان شورا و خلافت چنين مى فرمايد( :
لم يسرع احد قبلى الى دعوه حق وصله رحم و عائده كرم
) من كارهائى كردم كه زمينه بازگشت كرامت را فراهم نموده ام , من به