عمده بحث آنست كه ما نپنداريم كه نسبت انسان به فجور و تقوا على السواء است . آن مسأله مربوط به انتخاب راه است , انسان هر راهى كه خواست برود مجاز است . اما كشش انسان و گرايش صورت نوعيه انسان , به سمت كمال روحى او است و اگر اين صورت را به اين ماده ندادند , براى او عذاب اليم خواهد بود . اين همان است كه از آن به عنوان فطرى بودن دين ياد مى شود , و همين معنى به صورت( و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون ) ياد شده است( . الا ليعبدون ) بيان مسير است يعنى براى اينكه او عابد شود . البته در بحثهاى قبل هم ملاحظه فرموديد كه عبادت , هدف نهائى انسانها نيست بلكه هدف متوسط است , زيرا انسان عبادت مى كند تا به مقام شهود و يقين برسد ( , و اعبد ربك حتى ياتيك اليقين ) [19] كلمه( حتى) در اين آيه , براى منفعت است نه براى تجديد و غايت ,