بارها از ما شنيده ايد كه گفتيم اعمال شما بذرهايى است كه در مزرعه جانتان مى اف شانيد . پس :

هر بوى كه از مشك و قرنفل شنوى *** از دولت آن زلف چو سنبل شنوى

گر نغمه بلبل از پى گل شنوى *** گل گفته بود گر چه ز بلبل شنوى

الحمد لله كه بذرت همه طيب و مزرعه آن طيب و آب آن از سر چشمه كوثر ولايت , و خود طبيب ابن طبيب , ديگر چه خواهى .

كسى كه بر لب كوثر كشيد جام مراد *** دهان خويشتن از آب شورتر نكند

آرى , خلعت ثمين يحبهم و يحبونه قابل قامت رساى مقربان بارگاه الهى است . شيخ نجم الدين كبرى را در موت اختيارى رساله اى است , در آن رساله گويد طرق الى الله تعالى با همه كثرت آن در سه نوع محصور است : يكى طريق ارباب معاملات به كثرت صوم و صلات و تلاوت قرآن و حج و جهاد و غير آنها از اعمال ظاهرى , اين طريق اخيار است . ديگر طريق اصحاب مجاهدت و رياضات به تبديل اخلاق و تزكيه نفس و تصفيه قلب و تحليه روح و سعى در آنچه به عمارت باطن تعلق دارد , اين طريق ابرار است . ديگر طريق سائرين الى الله و طائرين بالله اين طريق نظار است .

اين نظار عارفان بالله اند . شيخ بزرگوار ابن سينا در فصل دوم نمط نهم اشارات فرمايد : آنكه از متاع و طيبات دنيا رو گردانيد مخصوص به اسم زاهد است , و آنكه بر نفل عبادات از قيام و صيام و مانند آنها مواظب است مخصوص به اسم عابد است . و آنكه فكر خود را به قدس جبروت منصرف گردانيده است كه شروق نور حق را در سر خود مستديم است عارف است .

و در فصل 27 نمط رابع گويد : و لا اشارة اليه ( يعنى الى الله ) الا بصريح العرفان العقلى , اين عرفان عقلى شهود است .