كنيم. نبايد اين دو جنبه را با اين ادعاي كاذب كه اديان كاملاً ساخته انسان هستند و يا كاملاً از تجليات الهي هستند، خلط كنيم، حتي اگر نور الهي از همه سنتهاي ديني بزرگ بتابد، نمي توان به اين نتيجه رسيد كه شدت اين نور در همه اديان برابر است. حتي اگر هر ستاره در منظومه سياره خود، يك خورشيد باشد، اين بدان معنا نيست كه خورشيدها از نظر درخشندگي و توانايي حمايت از زندگي معنوي يكسان هستند. افزون بر اين حتي اگر زماني مسيحيت نوراني ترين اديان الهي محسوب مي شد، نه بدان معني است كه اين دين مي تواند شدت اوليه خود را حتي در محدوده عالم خود در مسير تاريخي اش حفظ نمايد.

آنجا كه هيك تفاوتهاي ديني را بازتاب تفاوتهاي تلاشهاي انساني براي مواجهه باحقيقت مي داند، حق با اوست، ولي در اين زمينه كه تصور مي کند حقيقت عمداً نمي تواند خود را به طرق به ظاهر متناقض متجلي كند و به خاطر آن منشأ همه تفاوتها بايد در ساخته هاي انسان باشد، بر خطاست. هيك کثرت گرايي ديني خود را با اشاره به تفاوت كانتي بين بود و نمود [1] مطرح مي کند، كه حقيقت يا حقيقت نهايي داراي نقش بود كانتي و دين داراي نقشي همچون نمود كانتي است. اگر به تاريخ فلسفه غرب پس از كانت نگاهي بيفكنيم، مي بينيم كه ايده آليسم آلمان بر اين نكته مبتني بود كه بودِ كانت به قدري از واقعيت نمودي فاصله گرفته كه اگر حذف شود چيزي كم نمي شود. اگر هيك نمي تواند از بودِ خود بهتر از كانت دفاع نمايد، ديدگاه او به اين نكته منتج مي شود كه دين به جاي اينکه وسيله اي براي نيل به خدا باشد، از حد يك محصول فرهنگي فراتر نمي رود. [2]