ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي - جناتی، محمدابراهیم

نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 89

1 ـ وجود اجتهاد از راه منابع در دوره دوم

در اين دوره , اجتهاد از راه منابع معتبر شرعى , مانند كتاب و سنت , همانند دوره اول , در بين عالمان و مجتهدان وجود داشته , منتها براى شيعه نياز چندانى به اعمال آن در دامنه وسيع و گسترده نبوده است . زيرا بعد از رحلت رسول گرامى ( ص ) آنان براى پاسخگويى به حوادث واقعه و مسائل تازه هيچ گاه مواجه بامشكل نشده و در تنگنا قرار نگرفتند , چرا كه آنان بر اين اعتقاد بودند كه با وفات رسول خدا ( ص ) عصر نصوص پايان نگرفته و ائمه معصومين ( عليهم السلام ) ادامه دهنده راه رسول خدا بوده و نيز سنت آنان ( يعنى قول و فعل و تقرير آنها ) تداوم بخش سنت رسول الله مى باشد .

بر اين اساس هر گاه شيعيان در مسائل دينى و وظايف شرعى و شناخت احكام مواجه با مشكلى مى شدند به امام وقت خويش مراجعه و پاسخ را از آنها به گونه واضح و روشن از راه آيات قرآن و يا احاديث رسول خدا و يا رفتار آنان دريافت مى كردند .

و گاهى آن حضرات برخى از پيروان خودشان را براى شناخت احكام و رفع نيازها به بعضى از اصحاب مانند : ابوبصير , يونس بن عبدالرحمان و ذكريا ابن آدم قمى و . . . ارجاع مى دادند و آنان با مراجعه به او پاسخ خود را دريافت مى كردند .

با توجه به اين گفتار دست و بال شيعه در اين دوره در فراگرفتن احكام دينى و وظايف شرعى باز بوده و به مشكل مهمى دچار نمى شدند , زيرا يا از زبان امام وقت و يا از زبان كسى كه او معين مى كرد پاسخ دريافت كرده و بدون هيچ گونه ترديدى به عنوان حكم خدا بر طبق آن عمل مى نمودند .

دلايل گسترده تر اجتهاد

به كارگيرى اجتهاد در عصر ائمه ( عليهم السلام ) در زمينه گسترده ترى انجام مى شد . براى اثبات اين موضوع به دلايل زير مى توان تمسك جست :

امر امامان به تفريع و تطبيق

دليل اول بر گسترده شدن اجتهاد در اين دوره رواياتى است كه امامان شيعه تفريع و بازگشت دادن فروع تازه را به اصول پايه بر اصحاب لازم شمرده اند . بجاست بعض از آنها را در اينجا يادآور شويم :

نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 89

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست