بحثهاى جنبى موضوع

اكنون كه بحث ما در زمينه اجتهاد پيامبر به بحث تشريع و شارع و شريعت انجاميد كمال اين بحث مقتضى است كه در رابطه با شرع و شريعت به نكات جنبى آن نيز اشاره شود .

مفهوم لغوى شرع

شرع كه جمع آن ( شرايع ) است در لغت به معنى ( واضح و آشكار ) آمده است . علامه سعيد خورى در اقرب الوارد ( ج 1 , ص 584 ) گويد : (( شرع الله لنا كذا بشرعه اظهره و اوضحه . ((

يعنى وقتى مى گوييم خداوند چيزى را تشريع كرد منظور اين است كه آن چيز را ظاهر و واضح ساخت . (( شريعة )) به معناى مسير و جاده اى كه از آنجا به سوى نهر يا آب مى روند تا آب بردارند و از آن جهت براى اين معنا قرار داده شده كه آن جاده قابل ديد و واضح و مشخص است .

مفهوم اصطلاحى شرع

در نزد فقهاى اسلام حكم شرع يا شريعت به معناى مطلق احكام دينى است . علامه فريد وجدى در دائرة المعارف ( ج 5 , ص 378 ) در ماده شرع مى گويد (( الشرع ما شرعه الله لعباده . ((

يعنى : شرع عبارت است از آن چه خداوند براى بندگانش بيان و تشريع كرده است .

بنابراين شرع شامل همه احكامى است كه توسط جبرائيل بر پيامبر ( ص ) نازل شده است چه در زمينه احكام فرعى عملى باشد و چه در زمينه توحيد و نبوت و معاد و . . . و چه در پيرامون مسايل اخلاقى و ارزشهاى الهى . . .