علامه سيف الدين آمدى شافعى [631] صاحب كتاب الاحكام فى اصول الاحكام

علامه ابو عمر و عثمان بن عمر مالكى معروف به ابن حاجب ( 570 ـ ( 646 صاحب كتاب منتهى السئول و الامل .

علامه احمد بن عبدالحكيم حرانى حنبلى معروف به ابن تيميه ( 661 ـ ( 728 صاحب كتاب منهاج الاصول .

علامه محمد بن عبدالوهاب حنفى معروف به ابن الهمام ( م 861 ) صاحب التحرير فى اصول الفقه كه تصريح مى كند : پيامبر مأمور بوده در همه موارد اجتهاد كند و بر اساس اجتهاد احكام را بيان نمايد . سپس بر اين مدعا دلايلى را از كتاب و سنت ذكر كرده است .

علامه شوكانى ( م 1250 ) در كتاب ارشاد الفحول ( رجوع شود به تيسير التحريرج 4 , ص . ( 185

علامه شيخ محمد انور كشميرى ( م 1352 ) صاحب كتاب فيض البارى كه در جلد اول ص 22 كتاب مذكور مى نويسد : پيامبر در هنگام بروز واقعه اى منتظر وحى بود و در صورتى كه وحى نمى شد به هنگام ضرورت مطابق رأى و نظر شخصى خود عمل مى نمود . ( بيشتر حنفيان داراى همين نظريه بوده اند . (

علامه بهارى در كتاب مسلم الثبوت ( ج 2 , ص 366 ) مى گويد : حنيفان بر اين اعتقادند كه پيامبر بعد از انتظار وحى و به هنگام فوت حادثه به اجتهاد مأمور مى شده است . كمال الدين ابن الهمام در التحرير ص 525 مى گويد : حنفيان بر اين نظريه اند كه پيامبر به انتظار وحى مى بود و اگر نازل نمى شد و خوف فوت حادثه مى رفت مأمور به اجتهاد مى شد . علامه سرخسى در اصول ( ج 2 , ص 91 ) و علامه عبدالعلى محمد بن نظام الدين انصارى در كتاب فواتح الرحموت فى شرح مسلم الثبوت محب الله بن عبدالشكورى بهارى داراى همين نظريه اند . دسته اى بر اين اعتقادند كه پيامبر تنها در زمينه جنگها و امور دنيوى اجتهاد مى نموده است نه در احكام شرعى و دسته ديگرى همچون قاضى وجبائى بنا به نقل در كتاب المحصول معتقدند : تنها در جنگها اجتهاد از او صادر شده است .