در هر حال بر همگان آشكار است كه در اين روزگار ويژگيهاى ياد شده براى مجتهد اسلامى از اهميت خاصى برخوردار است و هر گاه با اين ويژگيها مرجعى برگزيده شود, دستاوردهاى ارزشمندى را براى اسلام و مسلمانان در جامعه اسلامى به دنبال خواهد داشت و اگر بدون اين ويژگيها برگزيده شود پيامدهاى ويرانگر و فاجعه آميزى براى اسلام و مسلمين در جامعه اسلامى به دنبال خواهد داشت .

اكنون پس از شرح ويژگيهاى مجتهد ايدهآل در جامعه و نظام اسلامى لازم است نتيجه تجمع آنها را در مجتهد مورد توجه اكيد قرار دهيم زيرا اگر ويژگيها و شرايط ياد شده براى مجتهد در نظام اسلامى فراهم باشد خواهيد ديد كه به وسيله او هيچ مشكلى در ابعاد حكومتى و غيره بر جاى نخواهد ماند بلكه صحيح ترين و قابل قبول ترين احكام را به جامعه عرضه خواهد داشت . همان گونه كه بارها گفته ايم احكام فقهى , احكامى است عادلانه كه پيوند عميق با عينيتهاى خارج و واقعيتهاى زندگى بشر دارد و تمام تحولات و تغييرات و دگرگونيهاى مختلف زندگى بشر را در بر مى گيرد . آشنايى كامل و ادراك صحيح و عميق همه احكام , نمى تواند در مجتهدى عينيت داشته باشد , مگر آنكه همپاى پيشرفت جامعه و جهان در حركت باشد و نياز جامعه را به گونه كامل درك نمايد و با بينش همه جانبه حكم آن را با شيوه پنجم از شيوه هاى اجتهادى از عناصر خاصه اجتهاد , استنباط نمايد وانى همان حقيقتى است كه تنها از طريق اجتهاد مداومى كه مقرون با آن ويژگيها باشد تحقق مى يابد .