ششمين دوره از ادوار اجتهاد , دوره تكامل است كه از زمان استاد كل وحيد بهبهانى ( م 1205 ه ) آغاز و تا زمان شيخ مرتضى انصارى ( م 1281 ه ) ادامه يافت .

حوزه هاى علميه در طول اين دوره , شاهد جنبش و تكامل ابحاث اجتهادى بود . و از آنجا كه اصوليان و مجتهدان اين دوره به تحقيقات كاملى دست , يافته بودند , فقه اجتهادى مطابق شرايط آن زمان به اوج شكوفايى خود رسيد , و اين بدين جهت بوده كه استنباط احكام شرعى حوادث واقعه از منابع و پايه هاى اصلى آن داراى شرايط و ويژگيهاى ذيل بود كه عبارتند از :

1 ـ بررسى اصول و قوانين كلى و مايه هاى اصلى استنباط .

2 ـ بررسى فروع اصول و مصاديق قوانين كلى به گونه كامل .

3 ـ توجه به ابعاد ادله اجتهادى ( كتاب و سنت ) در مواردى كه داراى ادله اجتهادى بود و نيز توجه به ابعاد ادله فقاهتى ( مانند اصول عمليه ) آنجا كه داراى ادله اجتهادى نبود .

4 ـ نقد و بررسى آرا و نظرات و برداشتهاى عالمان پيشين از منابع اجتهادى .

مجتهدان , پس از طى مراحل ياد شده , فروع تازه را به اصول پايه بازگشت داده و قوانين كلى را بر مصاديق خارجى آنها منطبق مى ساختند .

اين دوره , همه مزاياى دوره هاى پنجگانه پيشين اجتهاد را دارا بود , و بدين جهت است كه اين مرحله تأثير بسزايى در پيشرفت و تكامل اجتهاد داشت , به گونه اى كه