نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 283
نتايج مفيد كار ابن ادريس :
اكنون بجاست نتايج مفيد و سازنده كار عظيم ابن ادريس را در اينجا يادآور شويم :
1 ـ گسترش استدلال در ابحاث اجتهادى .
2 ـ بسته شدن باب تقليد و باز شدن مجدد باب اجتهاد .
3 ـ بازنگرى در انديشه هاى شيخ طوسى .
4 ـ محكوم شدن خودباختگى در برابر آراى افراد بزرگ . عالمان پيش از
او در مقام بيان احكام , بر آراى بزرگان بسنده مى كردند به گونه اى كه
وحشت داشتند حرفى بر خلاف آنان بگويند , در اين هنگام ابن ادريس اين
خودباختگى به گونه عملى را محكوم ساخت و براى شيوه اجتهاد صحيح طرح واقعى و
مطلوب را ارائه داد .
5 ـ پيدايش استدلال به عقل [1] , گرچه به كارگيرى عقل در استنباط
در دوره سوم از ادوار اجتهاد توسط ابن عقيل عمانى و ابن جنيد اسكافى انجام
شد , ولى استدلال به آن در كتاب ابن ادريس به گونه صريح و در دامنه وسيع
به كار گرفته شد و در كتابهاى پيش از او استدلال به عقل به چشم نمى خورد , و
همانگونه كه از كلام وى در السرائر روشن مى شود او فقيهان زمان خود را به
استناد به دليل عقلى فراخوانده است , بنابراين فقه اجتهادى با تلاش ابن
ادريس پا به مرحله جديدى نهاد .
آثار ابن ادريس :
عالمان شيعه و سنى , ابن ادريس را صاحب تصنيفات و تأليفات
بسيارى دانسته اند , از جمله آنان : ابن داوود در كتاب رجال خود ( ص 489 )
مى گويد : او داراى تأليف زيادى بوده است .
ذهبى مى نويسد : او آثارى در اصول و فروع داشته است . ( سير اعلام النبلاءج 21 / ص 332 ) . بخشى از مؤلفات او عبارتند از :
1 ـ كتاب السرائر الحاوى لتحرير الفتاوى : اين كتاب داراى مزايايى به شرح زير است :
[1]ـ درباره پيدايش استدلال به عقل و نيز حدود حجيت و كارآيى آن
از ديدگاه مذاهب اسلامى نگارنده به گونه مفصل مورد بحث و بررسى قرار داده و
نظر خود را بيان داشته ام و ابحاث آن در كتاب منابع اجتهاد از ديدگاه
مذاهب اسلامى در منبع چهارم كه عقل است درج گرديده است .
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 283