چنانچه مشاهده شد : ابن ادريس همه احتياجات و ادله مخالفين را آورده و رد كرده است , و اين بدان معنى است كه حوزه علمى آن زمان در برابر نظريات او واكنش نشان مى داده است . و نيز از كتاب سرائر فهميده مى شود كه ابن ادريس با معاصرين خود به مباحثه و مناقشه مى پرداخته , و خود را تنها در حصار تأليف و تصنيف محدود نكرده است . در اين صورت طبيعى است كه افكار او , واكنشهايى را در جامعه علمى آن روز پديد آورد كه در قالب طرفدارى از شيخ طوسى بروز كند .

3 ـ از بحثهاى ابن ادريس مشاهده مى شود او از مقلدانى كه متعبد به نظرات شيخ بودند رنج مى برد . از اين رو , گاه مى بينيم كه ابن ادريس با تردستى ويژه اى , مقلدين شيخ را در بن بست قرار مى داد , بدين ترتيب كه سعى مى كرد با تأويل كلام شيخ طوسى آنها را قانع سازد كه شيخ نيز همان نظر او را بيان كرده و بدان فتوا داده است . اين چنين فقه اجتهادى و علمى كه در زمان ابن ادريس پديدار شد , در طول نسلهاى آينده رشدى فزاينده يافت , و به اندوخته هاى علمى آن افزوده گشت و در طول اين ساليان خردمندان نابغه اى ظهور كردند و با ابتكار و ابداع خود دست به تأليف و تصنيف در زمينه علم اصول و فقه اجتهادى زدند . . .

مجتهدان پيرو ابن ادريس :

اكنون لازم است برخى از مجتهدانى را كه در شيوه استدلال در بحثهاى اجتهادى از ابن ادريس پيروى نموده اند , يادآور شوم , از آن جمله :

1 ـ ابوالقاسم جعفر بن حسن معروف به محقق حلى : او از فقها و مراجع تقليد بزرگ شيعه و يگانه عصر خود در ابحاث اجتهادى و از جهت استدلال و برهان استوار ترين فرد و حاضر جواب ترين عالم زمان خود بود . ( الكنى و الالقاب ج 3 / ص 134 ) جلسات فقه اجتهادى او پيوسته مملو از عالمان و دانشيانى بود كه براى استفاده علمى و كسب فيض به محضرش مى شتافتند . ( مجالس المؤمنين ج 1 / ص ( 570

در هر حال وى با پيروى از شيوه اجتهادى ابن ادريس به تحقيق و پژوهش پيرامون مسائل اصول و ابحاث اجتهادى و تحكيم قواعد آن همت گماشت و توانست بسيارى از