نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 241
كوچك و بزرگ نوشته , او اگر چه همه آرا و نظرات استادش ابن جنيد را
نپذيرفت , و برخى نظرات او را مورد نقد قرار داد و حتى در رد او كتابى به
نام النقض على ابن الجنيد فى اجتهاده بالرأى نوشت , ولى در اصل شيوه و سبك و
طرح ابحاث اصولى به گونه علمى و فنى از او پيروى نمود . او كتابى در علم
اصول دارد كه مشتمل بر همه مسائل اصولى است . ((
علامه تهرانى صاحب الذريعه الى تصانيف الشيعه از نجاشى نقل كرده
كه كتاب مذكور از او است و همو نيز نقل كرده كه شاگرد وى محقق كراجكى آن
كتاب را در كتاب خودش كنزالفوائد درج نمود . ولى بعضى بر اين اعتقادند آن
كتابى كه كراجكى در كنزالفوائد از شيخ مفيد درج كرده آن كتابى نيست كه شيخ
مفيد در اصول تدوين كرده است , بلكه آن كتابى بود كه كراجكى براى يكى از
دوستانش از كتاب مفيد استنساخ كرده بود و آنچه اين نظريه را تأييد مى كند
همان چيزى است كه در صدر و ذيل كتاب كنز الفوائد ( ص 186 ) آمده است . در
صدر آن مى گويد : اصول فقه را از كتاب شيخ مفيد . . . براى بعضى برادران
استخراج نموده ام و نظير اين را در ذيل آن مى گويد :
در هر حال اين كتاب مشتمل بر بيشتر مسائل علم اصول است , از جمله :
دلالت امر بر وجوب , اجزاء , اجتماع امر و نهى , واجب تخييرى , مقدمه واجب
, ضد , مفهوم و منطوق , عام و خاص , حجيت عقل , عدم حجيت قياس , خبر واحد ,
اجماع , تعارض اخبار , و مسأله استصحاب .
فتاواى نادر شيخ مفيد :
1 ـ وجوب سه بار شستن ظرفى را كه با آب دهن سگ نجس شده , ولى
براى بار اول و سوم با آب و براى بار دوم با خاك . مفيد اين حكم را مختص
به آب دهن سگ نمى داند بلكه تعميم مى دهد به هر عضوى از اعضاى آن .
2 ـ ثبوت ربا در معدودات .
3 ـ وجوب اخراج زكات مالى كه وقت وجوب آن رسيده نه پيش از آن و نه بعد از آن .
4 ـ عدم اعتبار اذن ولى در صحت نكاح عقد باكره رشيده .
5 ـ جواز تطهير چيز نجس با آب مضاف در حال اختيار .
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 241