باگذشت زمان و دورى از نص و نيز تنوع مظاهر زندگى , بر مشكلات افزوده تر مى شد و مراتب ابهام در استنباط احكام شرعى از منابع و مايه هاى اصلى استنباط , متراكم تر مى گشت .

در اين زمان بود كه عالمان بزرگ شيعه , جهت رفع اين مشكل به جستجوى راه چاره پرداختند تا بتوانند از منابع موجود , احكام مسائل مستحدث را استخراج نمايند و بدين جهت لازم دانستند كه قواعد اصولى و بحثهاى اجتهادى را به گونه علمى و فنى مطرح كنند و سپس در منابع به گونه علمى به كار گيرند . طلايه دار به كارگيرى آنها به گونه علمى و فنى ـ همانگونه كه بيان خواهد شد ـ مجتهد بزرگ و نوآور ابن ابى عقيل عمانى بود .

اصوليان مشهور اماميه :

عالمان و محققان تشيع نيز در زمينه علم اصول مانند محققان اهل سنت كتابهاى متنوع و گوناگونى را تدوين نموده اند . نخستين كسى كه مسائل اصولى و بحثهاى اجتهادى را به گونه علمى و فنى مطرح و تدوين نمود , مجتهد بزرگ و فقيه نوپرداز , ابومحمد حسين بن على عمانى معروف به ابن ابى عقيل ( م 329 ) بوده است .

ابن ابى عقيل عمانى :

وى در اين زمينه كتابى به نام المتمسك بحبل آل الرسول تصنيف نموده است . نجاشى آن را در كتاب الفهرست در شمار كتاب مشهور شيعه نام برده است . و شيخ طوسى در كتاب فهرست ـ مى گويد از جمله كتابهاى او المتمسك بحبل آل الرسول . . . است . اين كتاب نيكو و داراى حجم بسيارى بوده است .

علامه در خلاصة الاقوال فى معرفة الرجال , ص 11 , چاپ سال 1310 مى گويد : او داراى كتابهايى است , از جمله المتمسك بحبل آل الرسول , اين كتاب نزد ما مشهور