كثير بن فرقد ( م ( . . .

مالك بن انس اصبحى ( م ( 179

سهل بن ساعدى ( م ( 91

سهل بن سعد ( م ( 91

ابان بن عثمان

و نيز جز اينها كه براى پرهيز از طولانى شدن از ذكر آنها خوددارى مى شود . در اين زمينه به كتابهاى رجالى اهل سنت مراجعه كنيد .

در بلاد ديگر نيز اصحاب رسول خدا مرجع احكام بودند . بعد از رحلت پيامبر , گروهى از اصحاب و يارانش براى تعليم قرآن و احكام به بلاد دور و نزديك هجرت نموده و مردم در موقع نياز , به آنها مراجعه مى كردند و آنان نيز مطابق كتاب خدا احكام را بيان مى نمودند و هرگاه حكم مسأله اى را در آن نمى يافتند , مطابق سنت بيان مى كردند و هر زمان كه در آن نيز نمى يافتند , اجتهاد نموده , حكم آن را بيان مى داشتند . با اين حساب مرجع احكام در مسائل شرعى در بلاد ديگر مانند : مكه , كوفه , بغداد , بصره , يمن , مصر , قيروان , اندلس , نيشابور , خراسان و . . . فقيهان از اصحاب بوده اند .

فقيهان در مكه : فقيهانى كه در مكه مرجع براى بيان احكام بوده اند عبارتند از :

عبدالله بن عباس ( م ( 68

مجاهد بن جبير ( م 100 يا 102 يا ( 104

ابوعبدالله عكرمه ( م 105 )

عطاء بن ابى رياح ( م 114 )

عبدالله بن ابى مليكه ( م ( 119

عمر بن دينار ( م ( 126

عبدالله بن ابى نجيح , معروف به ابويسار ( م ( 139

عبدالملك بن عبدالعزيز بن جريح ( م ( 150

مسلم بن خالد بن سعيد زنجى ( م 179 و يا 180 ) و نيز جز اينها كه نيازى به بيان آنها نيست .