نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 153
2 ـ سنت رسول الله , اعم از قول و فعل و تقرير او , اين منبع نيز از نظر همه دانشيان اسلامى مورد پذيرش بوده است .
3 ـ سنت امامان شيعه از نظر اماميه و سنت صحابه از نظر عالمان
جامعه اهل سنت , زيرا شيعه بر اين اعتقاد است كه سنت امامان مانند سنت رسول
خدا معتبر است , ولى اهل سنت معتقدند كه سنت صحابه از طرق كشف سنت رسول
خداست . اين اختلاف اگر چه در اين زمينه بين آنان وجود دارد ولى در عين حال
داراى هدف واحد و مشتركى هستند كه عبارت از رسيدن به سنت رسول خداست .
البته با اين تفاوت كه اماميه بر اساس عصمت ائمه ( ع ) ثابت مى كنند كه سنت
امامان ( قول و فعل و تقرير آنها ) همان سنت رسول خداست , ولى اهل سنت بر
اساس وثاقت صحابه ثابت مى كنند كه سنت رسول خدا را از راه آنها به دست
مىآورند .
4 ـ اجماع اصطلاحى از نظر عالمان اهل سنت فى حد نفسه و از نظر عالمان اماميه از جهت كشف آن از قول معصوم .
5 ـ عقل در مستقلات عقليه از نظر اماميه و به طور مطلق از نظر اهل سنت .
6 ـ قياس تشبيه و تمثيل تنها از نظر اصوليان جامعه اهل سنت , ولى
از نظر اصوليان و اخباريان شيعه و نيز اخباريان جامعه اهل سنت ( مانند
ظاهريه و احمد بن حنبل ) اعتبار ندارد و تنها در موقع ضرورت , احمد بن حنبل
به آن عمل مى كرد و اما پيروان او مانند ابن تيمية بر طبق اين قياس مانند
ابوحنيفه عمل مى كرد . او رساله اى درباره قياس تدوين نموده است .
7 ـ استحسان تنها از نظر برخى از اصوليان جامعه اهل سنت مانند
ابوحنيفه و نيز مالك بن انس اصبحى اعتبار دارد , ولى از نظر عالمان شيعه و
محمد بن ادريس و احمد بن حنبل اعتبار ندارد . بلى در مواقع ضرورت ابن حنبل
مطابق آنها اظهار نظر مى كرد .
8 ـ قول صحابى تنها از نظر مالك و ابن حنبل و اما از نظر شافعى و
ابوحنيفه اعتبار ندارد , و از نظر شيعه تنها در جايى كه دليل خاص دارد
اعتبار دارد .
9 ـ عمل اهل مدينه تنها از نظر مالك بن انس اصبحى ـ و اما غير او
آن را از منابع به گونه مستقل نشمرده اند . ابن قيم جوزى در اين زمينه
بحثهايى را كه بين مالك و ليث بن سعد ( فقيه مصر و پيشواى مذهب ليثى ) واقع
شده نقل كرده كه مالك , بر اين بينش بوده است كه عمل اهل مدينه معتبر بوده
و حجيت دارد و حديثى را كه مورد
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 153